100 Milyar dolarlık kaynak kullandı

Berat Albayrak’ın bakanlık döneminde kurdaki yükselişi önlemek için 128 milyar dolarlık rezerv satışı ile tarihi bir skandala imza atan Merkez Bankası (TCMB), bu yıl yapılan 100’e yakın yeni düzenleme ile Türk Lirası’nda daha fazla dalgalanmanın önüne geçen bir rezerv yönetimi sistemi uyguluyor. TCMB bir yandan ihracatçılardan ve reeskont kredisi geri dönüşlerinden döviz toplarken diğer yandan BOTAŞ’a satışlarla ve kamu bankaları aracılığıyla müdahalelerle döviz satıyor. Nette TCMB’nin pozisyonunda bir değişiklik olmuyor. Yani aslında TCMB bir eliyle alıp diğer eliyle satıyor. Bu şekilde piyasadaki döviz likiditesini azaltarak müdahalelerin etkisini artırmayı amaçlıyor.

BİR DÖNEMİ KAPATTI

Reuters’ın konuştuğu 10 bankacı ve ekonomistle bir Türk yetkiliye göre, geçmişteki lirayı destekleme planlarının aksine, Merkez Bankası’nın artık sürekli olarak kendi rezervlerini kullanması gerekmiyor. Hesaplamalar, bankanın yeni politikası kapsamında bu yıl yaklaşık 100 milyar dolar elde ettiğini gösteriyor. Ekim ve kasım aylarının büyük bölümünde lira doları çok yakından takip etti ve 18/6 civarında sabit kaldı. Bu önleme ek olarak, Merkez Bankası uluslararası muhataplarından yaklaşık 23 milyar dolar alırken, Rusya da yerel nükleer yatırımın parçası olarak en az 5 milyar dolar transfer etti. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu durumu, “dost ülkelerin” yardım etmesi olarak değerlendiriyor. Yeni politika, Merkez Bankası’nın rezervlerini lirayı doğrudan desteklemek için kullandığı ve döviz tamponunu kötü şekilde tükettiği bir dönemi kapatıyor.

TCMB NELER YAPTI

1- İhracatçılara belirli bir vadede döviz gelirlerinin yüzde 40’ını TCMB’ye satma zorunluğu getirildi.

2- Eğer ihracatçı yatırımını TCMB kaynaklarından finanse etmiş ise dövizinin yüzde 70’ini TCMB’ye satması gerekiyor.

3- Vatandaşlık almak isteyen yabancıların getirdiği dövizler Merkez Bankası’na satılıyor.

4- Kur Korumalı Mevduat hesapları da şirketleri ve bireyleri döviz varlıklarını dönüştürmeye teşvik etti.

5- Bu yıl yapılan yaklaşık 100 düzenleme, Merkez Bankası ve devlete döviz, kredi, kredi ve mevduat piyasalarında baskın rol verdi.

Döviz piyasasında yapay denge sürdürülemez

Ancak birçok akademisyen döviz piyasasını yapay olarak dengelemenin sürdürülemez olduğunu söylüyor; özellikle de yüksek enerji ithalat maliyetleri bu kış zaten son derece olumsuz olan ticaret dengesini sarsarsa. Tellimer Research’ten kıdemli ekonomisti Patrick Curran, “Türkiye şimdilik liralaşma politikalarıyla idare etmeye devam edebilir. Ancak ödemeler dengesi istikrarının ne kadar süreceği belirsiz” diye konuştu.