1500 yıllık tarih: Mavi çukurun derinliklerindeki gizli hazine

Florida Doğa Tarihi Müzesi küratörü David Steadman, Sawmill Sink’i kariyerinin en önemli projelerinden biri olarak nitelendiriyor. Ancak araştırma dalışları, kasırga sonrası oluşan tahribat nedeniyle beş yıl önce durduruldu.

MAVİ ÇUKURUN DERİNLİKLERİNDEKİ HAZİNE

Sawmill Sink, 150 metre derinliğe inen ve kilometrelerce uzanan yer altı tünellerine sahip. Çukurun yüzeyinde 30 metre derinliğe kadar uzanan tatlı su tabakası bulunuyor. Bunun altında ise hidrojen sülfür ve tatlı su karışımından oluşan toksik bir tabaka yer alıyor. Bu korozif ve oksijensiz ortam, fosillerin olağanüstü bir şekilde korunmasını sağladı.

Dalgıç Brian Kakuk’un çukurun derinliklerinde keşfettiği fosiller, adanın tarih öncesi dönemindeki zengin biyolojik çeşitliliği ortaya koyuyor. Timsah kafatasları, dev kaplumbağa kabukları ve soyu tükenmiş kuş türlerine ait kemikler, Abaco’nun binlerce yıl önceki ekosistemi hakkında bilgi veriyor.

BİNLERCE YIL ÖNCEKİ HAYATIN İZLERİ

Araştırmacılar, çukurun derinliklerinden çıkardıkları fosillerin 15.000 yıl öncesine kadar uzandığını belirledi. Deniz seviyesinin daha düşük olduğu bu dönemde, Sawmill Sink kuru bir mağara gibiydi ve çeşitli hayvanlara ev sahipliği yapıyordu. Ancak yaklaşık 10.000 yıl önce deniz seviyesinin yükselmesiyle birlikte ada küçüldü ve ekosistem değişti.

Fosiller, bazı kuş türlerinin yükselen deniz seviyelerine uyum sağlayamadığını, ancak insanların adaya gelişiyle birlikte yok olan türlerin sayısında belirgin bir artış olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, 17 kuş türünün deniz seviyesindeki değişikliklere dayanamadığını, ancak diğer hayvanların insanların avlanması ve çevreyi değiştirmesi nedeniyle yok olduğunu tespit etti.

İNSANLARIN VE YIRTICILARIN ETKİSİ

Bahamalar’a 1.000 yıl kadar önce Lucayan halkı yerleşti. Bu dönemde büyük kaplumbağalar ve hutia adı verilen bir kemirgen türü, adada yaygın besin kaynaklarıydı. İnsanlar tarafından avlanmayan bazı türler bile, habitat kaybı ve yiyecek rekabeti nedeniyle yok oldu. Bahama karakarası gibi bazı kuş türleri, insanların benzer bir diyet uygulaması nedeniyle yaşam alanlarını kaybetti.

Öte yandan, adadaki insanlar da yalnızca avcı değil, avdı. Sawmill Sink’te bulunan timsah fosilleri, bu hayvanların zamanında hem kaplumbağaları hem de insanları avlayabilecek kadar güçlü olduğunu ortaya koyuyor.

MÜZEYİ VE FOSİLLERİ YOK EDEN KASIRGA

2018 yılında açılan ve mavi çukurdan çıkarılan fosillerin sergilendiği Bahamalar Doğa Tarihi Müzesi, kısa sürede bölgenin kültürel bir merkezi haline geldi. Ancak 2019’da Bahamalar’ı vuran Dorian Kasırgası, müzeyi tamamen yok etti. Müzeyi kuran Nancy Albury, evini ve fosil koleksiyonlarının bir kısmını da kaybetti.

Yine de, müzeden kurtarılan koleksiyonun yüzde 80-90’ı koruma altına alındı ve Florida Üniversitesi’nin iklim kontrollü deposuna taşındı. Albury ve Steadman, çukurdan çıkarılan her bir parçanın adanın tarihine dair önemli bilgiler sunduğunu belirtiyor.

Sawmill Sink’in korunması için milli park haline getirilmesi planları, kasırga sonrası yavaşlamış durumda. Ancak araştırmacılar, mavi çukurun hâlâ keşfedilecek çok fazla sır barındırdığına inanıyor. Albury, “Bu harika bir hikayeydi ve hâlâ anlatılmayı bekleyen birçok yanı var,” diyor.