200 ‘liracık’la pazara giden eli boş dönüyor

“200 liracık” ilk çıktığında vatandaşın filesini etinden, sütüne, kahvesinden sarımsağına tıka basa dolduruyordu Bugün o fileden eser kalmadı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Çanakkale Köprüsü’nün açılışında köprü geçiş ücretini açıklarken ‘200 liracık’ diye ifade ettiği en büyük banknot ilk tedavüle sürüldüğü 2009 yılında çarşı pazarın adeta kralıydı. O tarihte 200 lirayla markete giden vatandaş dana etini, kuzu etini, tavuk etini, zeytinyağını, ayçiçek yağını, sütünü, peynirini, nohudunu, mercimeğini neye ihtiyacı varsa hepsini kilo kilo fileye dolduruyor, artan parayla 12 kilogramlık tüpünü alıp aşını kaynatıyordu. Bugünse o filedeki sadece ekmek, makarna, bulgur, şehriye, salça, zeytin, şeker gibi ürünleri alınca bile 200 lira yok olup gidiyor.

EN AZ 1.100 TL GEREK

2009’da 200 liradan artan parayla kolayca alınan mutfak tüpü bugün 301 lira. 200 liralık banknot yine en büyük banknot. Ancak bugün 200 liralık filede dana eti, kuzu eti, tavuk eti yok. Süt, yoğurt da yok. Aynı fileyi bugün doldurabilmek için TÜİK’in belirlediği düşük market fiyatlarıyla bile en az bin 100 lira gerekiyor. Gerçek çarpı pazar fiyatlarıyla o günkü fileyi bugün aynı şekilde doldurabilecek alım gücü de kalmadı. TÜİK verileri üzerinden yapılan hesaplamalara göre, 2009’da ilk kez tedavüle çıkan 200 TL ile 94 kilo ekmek, 106 litre süt, 12.5 kilo dana eti, 45 kilo tavuk eti alınıyordu. Bu yılın mart başına gelindiğinde ise 200 lirayla TÜİK’e göre 17 kilo ekmek, 21 litre süt, 2.4 kilo dana eti, 7 kilo tavuk eti alınıyor.

Sepette 77 kilo ekmek eksildi

■ 2009 yılında 200 liranın doldurduğu alışveriş filesinde 33 farklı ürün bulunuyordu. Bugünse 200 lirayla alınabilen ürünlerin sayısı 12’ye düştü. Üstelik bu yılın 200 liralık filesindeki ürünlerle tencere kaynatmaya, proteinli ve dengeli beslenmeye imkan yok. TÜİK’in verilerine göre, 2009’da ekmeğin kilosu 2 lira 12 kuruş, dana eti 16 lira, süt sadece 1.88 liraydı. TÜİK, şubat sonu itibarıyla ekmeğin kilosunun 11.8 lira, dana etinin 85 lira, sütün litresinin de 9.44 lira olduğunu hesapladı. Bu hesaba göre, 2009’a göre 200 liranın alım gücü eriyince vatandaşın sofrasından 77 kilo ekmek, 10 kilo dana eti, 85 litre süt eksildi.