Asgari ücrette büyük tehlike

2022 ve 2023 yıllarında seçim süreçlerinin etkisiyle asgari ücrete ara zam yapılmasını sağlayan hükümet, dört yıllık seçimsiz dönemin de verdiği rahatlıkla bu yıl asgari ücrete zam yapmayacağını ilan etti.

15 Haziran 2024 tarihi itibarıyla, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek liderliğindeki ekonomi yönetiminin, asgari ücrete ara zam yapmama yönündeki kararında henüz bir değişim sinyali görünmüyor. 

Haziran ayının ortasına gelinmesine, resmi enflasyonun bile yüzde 75,5 ile 18 ayın zirvesini görmesine ve asgari ücretin kritik açlık sınırının altında kalmasına rağmen Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun toplanması yönünde henüz bir adım atılmadı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, son olarak 28 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, asgari ücrete ara zammın gündemlerinde olmadığını söylemişti.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda patronları temsil eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı ve Koç Holding yöneticisi Özgür Burak Akkol da gelişmeleri sessizlikle takip ediyor. 

2022 yılındaki asgari ücret ara zammı 3 Temmuz’da ilan edilirken ilk komisyon toplantısı 29 Haziran’da yapılmıştı. 2023 yılındaki ara zam ise 20 Haziran’da ilan edilirken ilk toplantı 13 Haziran’da yapılmıştı.

Asgari ücrete ara zam yapılmaması ve gelecek yıl da Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı beklenen enflasyon kadar zam yapılması, tüm reel ücretlerin erimesine neden olabilir.

TÜRK-İŞ YÖNETİMİ DE SESSİZ

Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda işçileri temsil eden sendika Türk-İş’in hesaplamalarına göre, mayıs ayı sonu itibarıyla Ankara’da dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 18 bin 969,22 TL’ye yükseldi.

Açlık sınırı, asgari ücret görüşmelerinde de gözetilen bir rakam ve mayıs ayı itibarıyla 17 bin 2 TL’lik asgari ücretin tam 1967,22 TL üzerinde bulunuyor. 

Türk-İş’e göre, gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) mayısta 61 bin 788,99 TL’ye ye yükseldi.

Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 24 bin 609,50 TL’ye ulaştı.

Bu vahim tabloya rağmen Türk-İş, asgari ücrete ara zam yapılması yönünde herhangi bir çağrıda bulunmadı.

Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, 22 Nisan’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın ziyareti sırasında yaptığı “Enflasyonu durdurmadan, tabiri caizse küpün altını kapatmadan küpün üzerine istediğiniz kadar suyu doldurun, kısacası parayı verin paranın bir hükmü kalmıyor” açıklamasıyla hükümetin söylemini tekrarlamış ve adeta asgari ücrete ara zam yapılmamasını savunmuştu.

UÇURUM ORTAYA ÇIKACAK

Hükümet, asgari ücreti ve dolayısıyla da tüm ücretleri enflasyon karşısında eritmeyi, böylelikle yüksek kredi faizleri ve yatay kur nedeniyle huzursuz olan patronları memnun etmeyi planlıyor.

Asgari ücrete ara zam yapılmaması talep ederek tepki çeken Merkez Bankası’nın (TCMB) inandırıcı bulunmayan enflasyon tahminlerindeki oran kadar artsa bile, mayısta 18 bin 969,22 TL olan açlık sınırı 2024 sonunda 21 bin 331 TL’ye, 2025 sonunda 24 bin 317 TL’ye yükselecek.

Eğer asgari ücrete bu yıl ara zam yapılmayıp gelecek yıl TCMB’nin enflasyon hedefi kadar zam yapılırsa asgari ücret 2024 sonunda 17 bin 2 TL, 2025 sonunda 19 bin 382 TL olacak. 

Eğer, siyasi ve toplumsal muhalefetin tepkileriyle Mehmet Şimşek’in liderlik ettiği programda değişiklik yapılmazsa, asgari ücret ile açlık sınırı arasında 2024 sonunda 4 bin 329 TL ve 2025 sonunda 4 bin 935 TL fark olacak.

Açlık sınırı, TCMB’nin dün yayımladığı piyasa katılımcıları anketindeki enflasyon beklentileri kadar artarsa, 2024 sonunda 22 bin 911 TL, 2025 sonunda 28 bin 753 TL olacak. 

Bu durumda, TCMB enflasyon beklentilerine göre artan asgari ücret ile açlık sınırı arasındaki fark 2024 sonunda 5 bin 909 TL, 2025 sonunda 9 bin 371 TL olacak.