Şekerin tadını böyle kaçırdılar

Türkşeker’in sektör raporu gerçekleri ortaya serdi. Çuvalı 290 liradan 800 liraya yükselen şekerdeki krizin nedeni Türkşeker’in raporuna böyle yansıdı: Fabrikalar özelleştirildi, kapasite düştü, üretim azaldı.

50 kilogramlık çuvalı 290 lira olan şeker, 800 liraya kadar çıktı. Türkşeker’in sektör raporuyla şekerde yaşanan krizinin arka planı gözler önüne serildi.

Atatürk döneminde İzmir İktisat Kongresi ile kurulma kararı alınan şeker fabrikaları yıllar sonra AKP iktidarınca satıldı. Türkşeker’e ait 25 fabrikadan 10’u özel sektöre devredildi. 2018 yılına kadar 2 milyon 36 bin olan yıllık üretim, 1 milyon 176 bin tona düştü. Türkşeker’in 2020 yılı sektör raporunda şu veriler yer aldı:

“2018 yılına kadar bünyesindeki 25 şeker fabrikasının yıllık şeker üretim kapasitesi 2 milyon 36 bin ton olan Türkşeker’in kapasitesi 2018 yılında 10 şeker fabrikasının özelleştirilmesi ile yıllık 1 milyon 176 bin tona, günlük pancar işleme kapasitesi ise 114 bin 200 tondan 66 bin tona düşmüştür. 2002-2003 yıllarında toplam pancar şekeri üretiminin yüzde 74’ü Türkşeker tarafından üretilirken, fabrika sayısının azalması ile bu oran yüzde 30’a gerilemiştir.”

ATATÜRK’ÜN KARARI

İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararla, 6 Kasım 1925’te ilk şeker fabrikası Uşak’ta kuruldu. Uşak’ı, Alpullu, Eskişehir, Turhal, Adapazarı, Amasya, Konya, Kütahya, Burdur, Susurluk, Kayseri, Erzincan, Erzurum, Elazığ, Malatya Şeker Fabrikaları izledi. 1962’den itibaren de Ankara, Afyon, Muş, Ilgın, Bor, Ağrı, Elbistan, Erciş, Ereğli, Çarşamba, Çorum, Kars, Yozgat, Kırşehir, Çumra, Aksaray ve Boğazlıyan şeker fabrikaları kuruldu.

22 fabrika özelleştirildi

– Özelleştirme furyasıyla önce 2004 yılında Kütahya ve Adapazarı, 2018’de ise Afyon, Alpullu, Bor, Çorum, Elbistan, Erzincan, Erzurum, Kırşehir, Muş, Turhal şeker fabrikaları satıldı. 15’i halen devlette olmak üzere, 12’si özel sektöre 6’sı da kooperatiflere ait 33 fabrika bulunuyor. Özel sektör, şekeri çok daha pahalı satıyor.

Türkşeker’in yıllık üretim kapasitesi 2.3 milyon tondan 1.1 milyon tona geriledi.

Üretici özel sektörün insafına kaldı

– CHP Bursa Milletvekili Erkan Aydın, özel şeker fabrikalarının kendi aralarında kartel oluşturarak şeker üretimini iyice kıstıklarını söyledi. Devlete ait şeker fabrikalarının ise sadece marketlere şeker verdiğini belirten Aydın, bu nedenle üreticilerin ve şeker toptancılarının, özel şeker fabrikalarının insafına bırakılmış durumda olduğuna dikkat çekti. Aydın, konuya ilişkin TBMM’ye bir araştırma önergesi verdi.