Tüm dünyayı sarsıyor: Çin’deki sorunlar zincirleme etki yapabilir

Çin’de sıfır vaka politikası nedeniyle süren karantinaların tedarik zincirlerine vurduğu darbe nedeniyle küresel enflasyonun da olumsuz etkilenebileceği düşünülüyor.

Dünya, corona virüsü salgınını geride bırakırken Çin’de sıfır vaka politikası nedeniyle karantinalar sürüyor. Ülkenin finans merkezi olarak bilinen Şanghay’da karantina iki ayı aşkın süredir devam ederken kapatmalar nedeniyle sanayi üretimi durdu, tedarik zincirleri ağır darbe aldı.

Çin’deki mevcut durumun tedarik zincirlerine vurduğu darbe nedeniyle küresel enflasyona da etkisi olacağı düşünülüyor. Dünyanın enflasyon sorunu ile boğuştuğu günlerde bir darbenin de Çin’den gelmesi, halihazırda kırılgan olarak görülen küresel ekonomiye ilişkin endişeleri daha da tırmandırıyor.

BELİRSİZLİK SÜRÜYOR

Son günlerde Şanghay’da karantinaların gevşetileceğine ve Pekin’de sokağa çıkma yasaklarının kaldırılacağına dair işaretler gelse de sıfır vaka politikası nedeniyle sert önlemlerin önümüzdeki dönemde sıklıkla gündeme gelebileceği belirtiliyor.

Mevcut kısıtlamalar ayrıca Çin’in ekonomik büyümesine ilişkin beklentileri de gölgeledi.  Çin’in ekonomik büyümesine ilişkin endişeler ise küresel ekonomiye dair riskleri artırdı. Bazı analistler, Şanghay’da kısıtlamaların hafifletilmesine ve iyileşen duruma rağmen, corona virüsünün yarattığı zorlukların bir son olmadığını ileri sürüyor.

BAŞBAKAN UYARDI

Önceki günlerde konu ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Çin Başbakanı Li Keqiang, “Çin ekonomisi salgının başladığı 2020 yılından daha kötü halde” dedi. Başbakan Li, ülke ekonomisindeki göstergelerin önemli ölçüde düştüğü uyarısında bulunarak, “Ekonomideki göstergeler önemli ölçüde düştü” dedi.

Li’nin hatırlattığı ekonomik verilerse nisan ayından itibaren sert bir şekilde kendini gösterdi. Ülkedeki tüketici faaliyetlerine ilişkin gösterge olan perakende satışlar, Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin yüzde 6,6’lık düşüş tahminlerini aşarak yıllık yüzde 11,1 düşüş olarak gerçekleşti. Perakende satışlar martta yıllık yüzde 3,5 düşmüştü.

Çin’de son kısıtlamalara rağmen hafifçe artması beklenen sanayi üretimi ise nisanda yüzde 2,9 düştü. Aynı şekilde işsizlik oranı nisanda önceki aya göre yüzde 0,3 artışla yüzde 6,1’e çıktı.

BÜYÜME TAHMİNLERİ DÜŞTÜ

Bu veriler, en çok Çin ekonomisinde küçülmeye işaret ettiği için küresel endişelere sebep oldu. Goldman Sachs analistleri, nisan ayı büyüme verilerinindüşüş göstermesinin ardından, Çin’in yıl sonu büyüme tahminlerini yüzde 5,1’den yüzde 4’e düşürdü. JPMorgan Çin’in 2022 büyümesine ilişkin tahminini yüzde 4,6’dan yüzde 4,3’e, Morgan Stanley ise yüzde 4,6’dan yüzde 4,2’ye düşürdü.

Morgan Stanley Çin Baş Ekonomisti Robin Xing liderliğindeki yer aldığı ekonomistler önceki haftalarda yayınladıkları bir bilgi notundaysa, “Covid karantinaları politika gevşemesinin etkinliğini aşındırdı, arz talep dengesini bozdu” değerlendirmesinde bulundu.

UBS analisti Tao Wang ise konu ile ilgili değerlendirmesinde, “Mevcut corona virüsü politikasıyla devam eden kısıtlamalar ve kısıtlamaların ne zaman biteceğine dair bilgi eksikliği, büyük olasılıkla kurumsal güveni ve tüketici güvenini azaltacak ve bastırılmış talebin serbest bırakılmasını engelleyecektir” dedi.

TEDARİK ZİNCİRLERİNDEKİ SORUNLAR DEVAM EDECEK

Bununla birlikte Çin’deki durumun küresel tedarik zincirleri üzerinde de daha fazla baskı oluşturabileceğine işaret edildi. Çin’in üretim üslerinden Şanghay’da üretimin durması, Çin’e gönderilen büyük hammadde ve emtia tedarikinin durması anlamına geldiği gibi Çin’de üretilen ve dünyaya yayılan tüketim mallarının tedarikinde aksama yaşanmasının da global ekonomide kimi sorunları artıracağı düşünülüyor.

New York Fed’in mayıs ayı ortasında yayınladığı tedarik zinciri raporunda küresel tedarik zinciri baskılarının kötüleşmesinin ağırlıklı olarak Çin ile Avro Bölgesi’ndeki teslimat sürelerinden ve ABD’den Asya’ya olan hava taşımacılığı maliyetlerindeki artıştan kaynaklandığı belirtildi.

New York Fed’in açıklamasında, “Bu gelişmeler, Çin’de uygulanan COVID-19 ile ilgili katı karantina önlemlerinin yanı sıra Ukrayna-Rusya çatışmasının Avrupa’daki tedarik zincirleri üzerindeki sonuçlarıyla ilişkilendirilebilir.” ifadesi kullanıldı.

ENFLASYONU OLUMSUZ ETKİLEYECEK

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings ise, Çin’deki corona virüsü karantinalarının küresel enflasyon endişelerini artıracağını belirtti.

Mayıs başında yayınlanan raporda kuruluş, Şangay’ın Çin’in liman hacminin yaklaşık 5’te 1’ine sahip Çin’in dünya mal ihracatının yüzde 15’ini oluşturduğunu hatırlatarak mal kıtlığının artabileceğini ve bunun mevcut küresel enflasyonist baskıları artırabileceği belirtti.

Çinli politika yapıcıların ‘sıfır-covid’ politikasını sürdürüp sürdürmeyeceği merak konusu. Kimi uzmanlara göre, Çin’in önümüzdeki yaz düzenlenecek Asya Kupası’na corona virüsü nedeniyle ev sahipliği yapmayacağını duyurması da Pekin’in sert politikalarının sürebileceğine yönelik bir işaret.

Karantinaların önümüzdeki dönemde sıklıkla gündeme gelmesi durumunda ise Çin, Ukrayna-Rusya savaşı, faizlerin artması, ekonomik büyümenin yarattığı endişelerin ışığında dünya ekonomisi için kritik kırılma noktalarından biri olmaya doğru gidebilir.