GES nedir? Gelire endeksli senet talep toplama ne zaman yapılacak?

Vatandaşların tasarruflarını Türk lirası cinsi varlıklarda değerlendirmelerini teşvik etmek için oluşturulan GES, Kamu İktisadi Teşebbüsleri içerisinde yer alan Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğünden (KEGM) bütçeye aktarılan hasılat paylarına endeksli olacak. Türkiye genelinde 15-22 Haziran’da, GES ihracına ilişkin talep toplama işlemleri gerçekleştirilecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, ekonomide atılacak adımların açıklanmaya başlanacağını duyurmasının ardından ilk hamleyi GES ile yaptı. Bakanlığın açıklamasına göre, gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplama işlemleri gerçekleştirilecek. Gelire endeksli senet yalnızca gerçek kişilere ihraç edilecek ve talep toplama işlemleri ile kupon ve anapara ödemeleri Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Vakıflar Bankası aracılığıyla gerçekleştirilecek.

GELİRE ENDEKSLİ SENET (GES) NEDİR?

Devlet İç Borçlanma Senetlerinin çeşitlendirilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla, Hazine tarafından 28 Ocak 2009 tarihinde ilk Gelire Endeksli Senet (GES) ihracı gerçekleştirilmişti.

GES ihraçlarında getiriler, Kamu İktisadi Teşebbüsü statüsündeki Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Devlet Malzeme Ofisi (DMO), Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden (KIYEM) bütçeye aktarılan hasılat paylarına endekslenmişti.

GES getirilerine ilişkin ödemelerin hesaplanmasında TPAO, DMO, DHMİ ve KIYEM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık ve altı aylık hasılat paylarının toplamı esas alınmıştı. Gerçekleşen gelir tahsilatının Bütçe’de açıklanan azami tutarların üzerlerinde olması durumunda yatırımcılara söz konusu azami tutar karşılıkları esas alınarak ödeme yapılmıştı.

GES ile getirisi devlet gelirleriyle ilişkilendirilen bir yatırım aracı yaratılmış oluyor. Söz konusu senetlere uygulanacak asgari kupon ödeme garantisi sayesinde yatırımcının gelir payındaki değişimden olumsuz etkilenmesi önlenmiş oluyor.

Ödenecek asgari bir gelir oranı olacak mı? Olacaksa bu oran nasıl belirlenecek?

İlgili endeks değeri asgari 95 ve azami 110 seviyesinde olabilecek ve bu kapsamda yatırımcıya ilan edilen kupon oranının asgari yüzde 95ine denk gelen bir getiri garantisi sunulacak.

Ürünün vadesi ve vade getirisi nasıl hesaplanacak?

Senedin vadesi 6 ay olarak belirlendi. Sonraki aşamalarda 1 yıl ve/veya diğer vadelerde de ihraç yapılması öngörülüyor.

Sisteme sadece döviz hesabını bozduranlar mı dahil olacak?

Söz konusu ihraçlara tüm bireysel yatırımcılar dahil olabilecek. (DHA)

GES BAŞVURUSU NE ZAMAN?

Bakanlığın resmi sosyal medya hesabından, konuyla ilgili yapılan açıklamada şöyle denildi:

* “Bugün (09.06.2022) Bakanlığımızın resmi hesabından yayınlanan basın açıklamasında yer alan atılacak adımlar kapsamında;

* Bakanlığımızca, vatandaşlarımızın tasarruflarını Türk Lirası cinsi varlıklarda değerlendirebilmelerinin teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla, gelire endeksli Devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplama işlemleri 15 Haziran 2022 tarihinden itibaren gerçekleştirilecektir.

* Sadece gerçek kişilere sunulacak olan GES’ler, ülkemiz genelinde gerçekleştirilecek duyuru ve talep toplama işlemleri yoluyla ihraç edilecektir.

* Senede ilişkin talep toplama işlemleri ile senedin ihracı, kupon ve anapara ödemeleri Bakanlığımız sitesinde yayınlanacak duyuruda belirtilecek bankalar aracılığı ile gerçekleştirilecektir.

* İhraç edilecek senetler üç ayda bir yatırımcısına kupon getirisi sağlayacak olup kupon ödemelerinde asgari getiri garantisi olacaktır.

* Senedin kupon ödemesine esas teşkil edecek getiri oranı ve vade yapısı ihraç duyurusunda ilan edilecektir.

* Senedin yatırımcıya sağlayacağı nihai getiri oranı, ihraç aşamasında Bakanlığımız tarafından belirlenen getiri oranının, hasılat gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks değeri ila çarpılması yoluyla belirlenecektir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”

GES DETAYLARI BELLİ OLDU

Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, “Vatandaşlarımızın tasarruflarını Türk Lirası cinsi varlıklarda değerlendirebilmelerinin teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla, gelire endeksli Devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplama işlemleri 15 Haziran 2022 tarihinden itibaren gerçekleştirilecektir” denilmişti. Bu adımın detayları belli oldu.

Karara göre, Türkiye genelinde 15 Haziran-22 Haziran 2022 tarihleri arasında, GES ihracına ilişkin talep toplama işlemleri gerçekleştirilecek. Bakanlıktan yapılan açıklamada, söz konusu senedin, yalnızca gerçek kişilere ihraç edileceği ve talep toplama işlemleri ile kupon ve anapara ödemelerinin Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Vakıflar Bankası aracılığıyla gerçekleştirileceği kaydedildi.

“DHMİ VE KEGM’DEN BÜTÇEYE AKTARILAN HASILAT PAYLARINA ENDEKSLİ OLACAK”

Açıklamada şöyle denildi:

* “Senetler için asgari talep tutarı 1000 TL olup 1 TL’nin katları şeklinde ihraç edilecektir. Senetler, talep toplama dönemini takip eden haftada, 24 Haziran 2022 Cuma gününde, yatırımcıların hesaplarına aktarılacaktır.

* GES’lerin getirileri, Kamu İktisadi Teşebbüsleri içerisinde yer alan Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden (KEGM) bütçeye aktarılan hasılat paylarına endeksli olacaktır.

* Bu çerçevede, söz konusu senetlerin getirilerine ilişkin ödemelerin hesaplanmasında DHMİ ve KEGM tarafından bütçeye aktarılan 3 aylık hasılat payları toplamı esas alınacaktır.

* Kupon ödemeleri, Hazinece belirlenen getiri oranının hasılat payı tutarları gerçekleşmeleri neticesinde hesaplanan endeks değeri ile yeniden değerlenmesi yöntemiyle hesaplanacaktır.”

“DİBS’LERDEN ELDE EDİLEN GELİR VE KAZANÇLARA YÜZDE 0 STOPAJ ORANI UYGULANACAK”

İhracın Hazine tarafından belirlenen dönemsel getiri oranı yüzde 5.32 yıllık bileşik getiri ise yüzde 23.04 olacak. Açıklamada, ihraç edilecek senetlere ilişkin bilgiler de verilerek şöyle denildi:

* “GES’lerin kupon ödemelerinde esas alınacak beklenen hasılat payı tutarı olarak, 2022 Yılı Bütçe Kanununda açıklanan 2022 yılı için toplam 874.144.000 TL (DHMİ’den sağlanan gelir tahmini 565.993.000 TL ve KEGM’den sağlanan gelir tahmini 308.151.000 TL) olan gelir tahmini tutarı baz alınacaktır.

* Bu kapsamda, ilgili aylar için hasılat endeksinin hesaplanmasında söz konusu projeksiyonların gelir tahmin rakamının ilgili yıl için aylık olarak eşit dağıldığı varsayımı esas alınmaktadır.

* Diğer taraftan, senetler, mevcut vergi mevzuatına tabi olup Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67’nci maddesi uyarınca vergilendirilecektir.

* Bununla birlikte, 22.12.2021 tarihli ve 31697 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4937 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, ilgili Kanun maddesinde geçici madde eklenerek değişikliğe gidilmiş olup 22.12.2021 31.12.2022 tarihleri arasında iktisap edilen, DİBS’lerden elde edilen gelir ve kazançlara yüzde 0 stopaj oranı uygulanacaktır.

* Bu sebeple, 23.09.2022 ve 23.12.2022 tarihlerinde yapılacak kupon ödemelerinde stopaj oranı yüzde 0 olacaktır.”