İnsanlarda bulunan bilişsel yetenek aynı zamanda hastalıkların da kaynağı

Yeni bir çalışma, insanlara daha yüksek bilişsel yetenekler kazandıran beyin hücrelerinin şizofreni, otizm ve epilepsi gibi nörolojik bozukluklarla bağlantılı olduğunu gösteriyor.

Bilim insanları; insanlara, hayvanlara göre daha yüksek bilişsel yetenekler veren, insanlara özgü bir beyin hücresi belirlediler. Ancak bu hücrenin insanları diğer canlılardan daha özel kılarken aynı zamanda şizofreni, otizm ve epilepsi gibi nörolojik bozukluklara karşı da savunmasız bıraktığını ileri sürdüler.

Yale’den bir sinirbilimci ekibi, insanlar ve primatlar arasında paylaşılan yönetici kontrol işlevlerinde yer alan bölgede (dorsolateral prefrontal korteks) bulunan hücreleri analiz etti ve yalnızca insan beyninde bulunan mikroglia adı verilen bir bağışıklık hücresi bulunduğunu belirttiler.

İNSAN KİMLİĞİNİN TEMEL BİLEŞENİ

Mikroglia, hastalıkları önlemek yerine beynin korunmasına yardımcı olurken, primatlarda bulunmayan, nöropsikiyatrik hastalıklarla ilişkili bir geni de içeriyor. Araştırmacılardan Nenad Sestan, dorsolateral prefrontal korteksini insan kimliğinin temel bileşeni olarak görülebileceğini söyledi.

Mikroglia, gelişimden yetişkinliğe kadar mevcut, ancak araştırmacılar, insanların ergenlik boyunca olgunlaştıkça belirli psikiyatrik bozukluklar için etkileri olduğundan şüpheleniyor.

Ekip, dorsolateral prefrontal kortekste (dlPFC) yetişkin insan, şempanze, makak ve marmosetten alınan 600.000’den fazla tek çekirdekli transkriptomu inceledi. Bu da hangi hücrelerin hangi türlere özgü olduğunu belirlemelerini sağladı.

Araştırmacılar, insanların çevreye karşı daha hassas olduğunu belirterek bu hücre nedeniyle bazı bilişsel olumsuzluklar yaratan hastalıklara yakalanıldığını düşünüyor:

“Biz insanlar, diğer primat türlerine kıyasla benzersiz bir yaşam tarzına sahip çok farklı bir çevrede yaşıyoruz; ve mikroglia dahil olmak üzere glia hücreleri bu farklılıklara karşı çok hassastır. İnsan beyninde bulunan mikroglia türü, çevreye karşı bir bağışıklık tepkisini temsil ediyor olabilir.”