EYT yaş şartı var mı, kimleri kapsıyor? EYT son durum…

Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olan milyonlarca kişi EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Uzun yılldır haklarını elde etmek için mücadele eden EYT’lileri sevindirecek açıklamalar geçtiğimiz günlerde geldi. AKP Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu, “EYT ve sözleşmeli personelin kadroya geçilmesine ilişkin düzenlemeleri aralık ayı içinde yapmayı planlıyoruz. En kötü ihtimal 2023 yılı başında yasalaşmasına şahit olacağız” dedi.

EYT SON DURUM NEDİR?

Bakan Bilgin emekliliğe hak kazanılacak olan tarihi açıklayan Bilgin, “EYT için net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar ancak eksik prim gün sayısını tamamlamak üzere yapılır. Yani o eksik kalan prim gün sayısını telafi eder. Ama işe başlangıcı geri çekmez. Öyle bir şey yok.” dedi.

5 PUAN FORMÜLÜ

Emekli olanların işe devam etmesi durumunda, normal çalışanlara göre primlerinin 5 puan yükseldiğini ve işverenlerin EYT düzenlemesinin hayata geçmesi sonrasında, bu farkın kaldırılmasını istediğini vurgulayan, Bilgin, “Buna çözüm olarak işveren emekli olan kişiyi çalıştırıyorsa devlete normal çalışandan daha fazla prim ödüyor. Oradaki primi aşağı çekerek eşit seviyeye getireceğiz. Yani işverene sen EYT’li olan bu çalışanını atma, çalıştır. Biz sana sosyal güvenlik destek primi vereceğiz.” dedi.

EYT’lilerin kıdem tazminatı konusuyla ilgili de Bakan Bilgin, “Bu konuda da Hükümetin bazı formülleri var.” dedi. Bilgin, şu ifadeleri kullandı;

“Öncelikle bu büyük bir sorun değil. Çünkü işveren kıdem tazminatını vergiden düşüyor. Ayrıca kıdem tazminatı ödemesini işveren işçisiyle kendi arasında anlaşarak taksitlendirebilir.”

EYT İÇİN TARİH VERDİ

AKP Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili açıklamalarda bulundu.

Akbaşoğlu, “EYT ve sözleşmeli personelin kadroya geçilmesine ilişkin düzenlemeleri aralık ayı içinde yapmayı planlıyoruz. En kötü ihtimal 2023 yılı başında yasalaşmasına şahit olacağız” dedi.

EYT KİMLERİ KAPSIYOR?

Staj ve çıraklık dönemi sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Bilgin, “Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zaten. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sağlık sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem.” yanıtını verdi.

EYT konusunda bir düzenlemenin çıkacağını bildiren Bilgin, bu düzenlemenin ayrıntılarını gerekli hesaplamaların ardından kamuoyuyla paylaşacaklarını dile getirdi.

EYT NEDİR, YAŞ ŞARTI VAR MI?

Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Zira 9 Eylül 1999 öncesinde yaş şartı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi şartları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık süresi şartlarının yanı sıra bir de yaş şartı getirildi.

EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını sağlamış olmak gerekiyor.

EYT’Lİ KAÇ KİŞİ VAR?

Bakan Bilgin, ilk etapta emeklilik hakkı kazanacak kişi sayısını 1.5 milyondan 2 milyona revize etti. Yeni emeklilerin evine en az 109 milyar lira aylık girecek.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin çıkması halinde bugün itibarıyla emekliliğe hak kazanacak kişi sayısının yeni yılda 2 milyona ulaşabileceğini söyledi. Bilgin’in bu açıklamasıyla maliyet hesapları sil baştan değişti.

Yapılan hesaplamalara göre, yasa çıkar çıkmaz 1.5 milyon yerine 2 milyon kişinin emekliye ayrılması halinde bugün 3 bin 500 lira olan en düşük emekli aylığı ödemesiyle SGK’nın EYT’den kurtulanlara ödeyeceği emekli aylığı 5.2 milyardan 7 milyar liraya, yıllık ödeme de 63 milyar liradan 84 milyar liraya çıkacak. Ancak yeni yıldan itibaren memur ve emekli aylıklarıyla birlikte en düşük emekli aylığına da zam yapılması kaçınılmaz görünüyor. Normalde işçi, esnaf ve çiftçi emeklilerine geçmiş 6 ayda gerçekleşen enflasyon kadar zam yapılıyor. Enflasyondaki artış seyri, Temmuz-Aralık 2022 döneminde yüzde 17 civarında bir TÜFE’nin oluşacağını işaret ediyor. Gerçek hayat pahalılığının hem çok daha yüksek olması, hem seçim yılı olması hem de iktidarın yeni yılda yüksek bir zam açıklayacağına ilişkin açıklamalar zammın yüzde 30-50 aralığına yükseltilebileceğini gösteriyor.

120 MİLYARI BULABİLİR

Yılbaşında emekliye zammın örneğin yüzde 30 yapılması ve en düşük emekli aylığının da bu oranla 4 bin 550 liraya çıkarılması halinde 2 milyon yeni emekliye yıllık emekli aylığı ödemesi 109.2 milyar lira civarında olacak. EYT’lilerin ortalama 5 bin lira emekli aylığı alacağı var sayıldığında ise SGK’nın ödeyeceği emekli aylığının yıllık toplamı 120 milyar lirayı bulacak.