ABD’deki kira krizi derinleşiyor: Artışlar rekor borçlanmaya neden oluyor

ABD’de kiralar rekor düzeyde artarken masraflarını karşılamak için daha fazla sayıda kişi borçlanmak zorunda kalıyor.

ABD’de kira giderleri son otuz yılın en hızlı temposunda artarken kiralar ilk kez aylık ortalama iki bin doları aşıyor. Bloomberg’in haberine göre çoğu büyük şehirde kiralar pandemi öncesindeki seviyelerin üstüne çıktı. Özellikle pandemi sırasında çok sayıda kişiyi kendisine çeken büyük şehirlerde artış çok sert biçimde gerçekleşti.

ABD’de kiracıların giderlerini karşılamakta zorlanması yeni bir sorun değil ancak pek çok kişinin büyük şehirlere dönmesi ve konut arzının yetersiz olduğu bazı bölgelerde nüfusun artması krizin geçen yıl çığ gibi büyümesine neden oldu.

SATIN ALMA MALİYETİ ARTINCA KİRAYA TALEP ARTTI

Kiralık evlere yönelik talep, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) agresif faiz artırımları sonucunda bu yıl ipotek oranlarının yükselmesinin ardından ev almak isteyen birçok kişinin piyasadan çekilmesiyle arttı.

Artan maliyetler ve arz yetersizliği de ev sahiplerine kiraları artırma olanağı tanıyor.

Washington merkezli Urban Institute’tan Kate Reynolds, halihazırda kiracılar açısından kusursuz bir fırtına durumunun olduğunu ve kiraların ödenmediği durumda hem kiracıların hem de ev sahiplerinin manevra alanlarının olmadığını söyledi.

Ev sahiplerine kıyasla gelirlerinin büyük bir kısmını konuta harcayan birçok kiracı enflasyonun rekor düzeyde seyretmesi nedeniyle market ve benzin istasyonlarında karşılaştıkları yüklü faturaları karşılamakta da zorlanıyor.

BARINMA GİDERİ ENFLASYONUN ÜÇTE BİRİ

ABD Çalışma Bakanlığı’nın çarşamba yayımladığı verilere göre barınma maliyetleri tüketici fiyat endeksinin yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Tüketici enflasyonu temmuzda bir önceki yıla göre yüzde 8,5 arttı.

Kira artışlarından en çok etkilenenlerse beyaz olmayanlar ve gelir düzeyi düşük olanlar. Pew Araştırma Merkezi’nin nüfus sayımı verilerine göre siyah ailelerin yaklaşık yüzde 58’i, Latin ailelerinse yaklaşık yüzde 52’si kiracı. Buna karşın Hispanik olmayan beyaz ailelerin yaklaşık dörtte biri ve Asyalı ailelerin yüzde 40’tan biraz azı kiracı konumunda.

ABD’li emlak şirketi Zillow’a göre kiracıların yaklaşık yüzde 54’ü yıllık 50 bin dolardan daha az kazanıyor ve kiracılar arasındaki yıllık medyan hane geliri yaklaşık 42 bin 500 dolar. Ülkedeki medyan hane geliriyse 67 bin 500 dolar düzeyinde.

Bununla birlikte sorun dünyanın geri kalanında da hissediliyor. Bloomberg Economics’in yakın zamanda gerçekleştirdiği analiz 19 OECD ülkesinin 2008 mali krizi öncesinde olduğundan daha yüksek birleşik fiyat-kira ve konut fiyat-gelir oranlarına sahip olduğunu gösteriyor.

METROPOLLERDE FAHİŞ ARTIŞ SÖZ KONUSU

Emlak veri şirketi CoreLogic’e göre müstakil konut kiraları mayısta bir önceki yıla göre ülke genelinde yüzde 14’lük rekor bir artış gösterdi. Artışlar pandemi sırasında rağbet gösterilen şehirlerde daha da çarpıcıydı. Artış Miami’de yüzde 40, Orlando’da yüzde 25 ve Phoenix’te yüzde 17 düzeyinde.

ABD Nüfus Sayım Bürosu’nun 29 Haziran-11 Temmuz’da gerçekleştirdiği ankete göre yaklaşık 5,4 milyon hane ya da hanelerin yüzde 40’ı gelecek iki ay içinde tahliye edilmelerinin veya haciz edilmelerinin muhtemel olduğunu söyledi. Bu, Ağustos 2020’den bu yana kaydedilen en yüksek oran.

Emlak şirketi Redfin’in baş ekonomist yardımcı Taylor Marr, gelecek yıl ABD pazarına 1 milyona yakın kiralık birimin eklenmesinin beklendiğini bunun da baskıyı bir miktar hafifletebileceğini söyledi. Marr’a göre kira artışları bir yıl sonra yüzde 5 ila yüzde 8 aralığına düşebilir.

ATLANTA, MİAMİ, LAS VEGAS’TA REKOR ARTIŞLAR

Öte yandan yeni sakinlerin akını nedeniyle Atlanta’da mayıs itibarıyla bir yıl öncesine göre kiralar yüzde 14,8 arttı. CoreLogic’e göre mevcut medyan kiraysa aylık 1730 dolar. Microsoft  Apple ve Google’ın ana şirketi Alphabet gibi teknoloji devlerinin bu bölgedeki büyük genişlemeleri, daha yüksek ücretli teknoloji çalışanlarını cezbediyor. Şehir aynı zamanda daha yüksek fiyatlı şehirlerden daha ucuz seçenekler arayan insanlar için de cazip görülüyor.

Miami de pandemi sırasında uzaktan çalışanlar için büyük bir çekim merkezi haline geldi ve bu da konut rekabetini artırdı. Kiralar geçen yıla göre yüzde 40 yükseldi. CoreLogic’in 20 büyük metropol alanında yaptığı incelemeye göre bu oran en dik artışı temsil ediyor. Şehirde istenen kiranın medyan değeri şu anda aylık 2488 dolar düzeyinde.

Las Vegas’taki kiralarsa CoreLogic araştırmasına göre üçüncü en büyük artış oranına sahip. Bir önceki yıla göre mayısta yüzde 16,7 artan kiraların medyan değeri aylık 2110 dolar seviyesinde.

Tucson’da kiralar da mayısta bir önceki yıla göre yüzde 12,8 arttı ve medyan kira fiyatı aylık 1942 dolara geldi.

BORÇLANMALAR TARİHİ DÜZEYDE

Bununla birlikte kira, yakıt ve bakkal maliyetleri arttıkça, daha fazla sayıda kişi maliyetlerini karşılamak için borçlanıyor.

ABD Nüfus Sayım Bürosu’nun anketi, Amerikalıların yaklaşık yüzde 30’unun önceki hafta harcamalarını karşılamak için kredi kartı veya kredi kullandığını söylediğini ortaya koydu. Bu oran ocakta yüzde 23 düzeyindeydi.

New York Fed’in raporuna göreyse kredi kartı bakiyeleri bu yılın ikinci çeyreğinde 46 milyar dolar arttı. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 13’lük bir artış anlamına geliyor ve 20 yıldan fazla bir sürede gerçekleşen en büyük yükselişe işaret ediyor.