Akdeniz’in yüzde 70’i 5.5 milyon yıl önce yok olmuş
Yaklaşık 5.5 milyon yıl önce Akdeniz, tarihte “Messinian Tuz Krizi (MSC)” olarak bilinen bir olay sonucu neredeyse tamamen buharlaştı. Bilim insanları, bu dramatik su kaybını açıklayan yeni bir araştırmanın sonuçlarını yayımladı. Araştırmaya göre, Akdeniz’in su seviyesinin yüzde 70’i buharlaşarak kayboldu.
Bu buharlaşma sürecinin iki aşamada gerçekleştiği belirlendi. İlk aşama, Akdeniz ve Atlantik Okyanusu arasında su akışının Cebelitarık Boğazı üzerinden kısıtlandığı 35.000 yıllık bir dönemi kapsıyor. Su akışının azalması, tuz birikimini hızlandırdı ve suyun buharlaşma oranını artırdı.
İkinci aşamada, Akdeniz tamamen izole oldu ve süreç hızlandı. Bu dönemde su seviyesinin bazı bölgelerde 2.1 kilometreye kadar düştüğü tahmin ediliyor. Özellikle Doğu Akdeniz’de su seviyelerindeki büyük düşüşler tuz birikiminin yoğunlaşmasına yol açtı.
Araştırmacılara göre, ikinci aşamada su seviyesinin düşmesiyle birlikte Sicilya Boğazı’ndaki su altı yükseltisi açığa çıkarak Afrika ve Avrupa arasında bir kara köprüsü oluşturdu. Bu durum, Akdeniz’in doğu ve batı bölümlerinin ayrılmasına neden oldu.
Bu dramatik su kaybı, yalnızca Akdeniz’i değil, tüm bölgeyi etkiledi. Araştırmacılar, bu dönemde yaşanan su çekilmesinin küresel ölçekte yağış ve iklim modellerini değiştirdiğini öne sürüyor. Ayrıca, MSC’nin yarattığı büyük coğrafi değişimler, çevredeki karasal alanların kurumasına ve yüzey basıncının değişmesine yol açtı.
Bugün, Cebelitarık Boğazı’nın genişliği ve derinliği Akdeniz’in su seviyesini koruyor. Ancak bu bağlantı olmasaydı, bilim insanlarına göre Akdeniz’in su seviyesi her yıl yaklaşık yarım metre azalacaktı.
MSC’nin etkisi, Zanclean Sel Olayı olarak bilinen bir süreçle tersine döndü. Bu olay sırasında Atlantik Okyanusu’nun suları Akdeniz’i yeniden doldurdu. Ancak yeni çalışma, MSC’nin yalnızca Akdeniz’i değil, tüm bölgenin biyolojik, jeolojik ve iklimsel evrimini etkilediğini ortaya koyuyor.
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden (CNRS) Giovanni Aloisi liderliğindeki ekip, bu bulguların Akdeniz bölgesinin ve ötesindeki biyolojik ve jeolojik evrime dair önemli ipuçları sunduğunu belirtti. Araştırma, Nature Communications dergisinde yayımlandı.
