Banka kârları neden uçtu?

Bankaların net dönem kârı yılın ilk iki ayında yüzde 323’lük olağan dışı artışla 9,2 milyar TL’den 39 milyar TL’ye yükseldi. Deneyimli bankacılar Şenol Babuşçu ve Kerim Rota, kur korumalı mevduat ve yüksek enflasyonun kârları nasıl uçurduğunu sozcu.com.tr’ye anlattı.

Türkiye son 20 yılın en yüksek enflasyonunu yaşarken, bankaların yüksek kâr rakamlarına ulaşması dikkat çekiyor.

BDDK verilerine göre, 2021’in ilk iki ayında 9,2 milyar TL olan bankaların net dönem kârı, 2022’nin ilk iki ayında 39 milyar TL’ye yükseldi. Net dönem kârında yıllık bazda artış oranı yüzde 323 oldu.

Bu dönemde kamu bankalarının net dönem kârı yüzde 539,4 artışla 12 milyar TL’ye yükselirken, yerli özel bankalarınki yüzde 337 artışla 15,4 milyar TL, yabancı sermayeli bankalarınınki yüzde 203 artışla 11,6 milyar TL’ye ulaştı.

2021’in ilk iki ayında yüzde 1,52 olan dönem net kârının özkaynağa oranı, bu sene aynı dönemde yüzde 5,22’ye yükseldi. Yıllık olarak bakıldığında ise özkaynak kârlılığı, eğilim olarak, yüzde 9,12’den yüzde 31,32’ye yükseldi.

Banka kârlarındaki artışı sozcu.com.tr’ye değerlendiren deneyimli bankacılar Kerim Rota ve Şenol Babuşçu, artışta iki temel faktörün etkili olduğuna işaret etti.

FAİZ MEVDUATTA DÜŞÜK KREDİDE YÜKSEK

İlk faktörün, bankaların yüksek faiz marjına sahip olmaları olduğuna işaret eden bankacılar, Merkez Bankası’nın politika faizinin yüzde 14 olduğuna ve bankaların yüzde 16-17 ile TL mevduat toplayıp yüzde 25’in üzerinde faizle kredi verdiğine dikkat çekti.

Nitekim, 2021’in ilk iki ayında 78,4 milyar TL olan bankaların faiz geliri, 2022’nin ilk iki ayında 142,9 milyar TL’ye yükseldi. Artış oranı yüzde 82 oldu.

Bu dönemde bankaların faiz gideri ise sadece yüzde 38 artışla 52,5 milyar TL’den 72,4 milyar TL’ye yükseldi.

Bankaların net faiz geliri yüzde 171’lik yüksek artışla 26 milyar TL’den 70,5 milyar TL’ye sıçradı.

Bu dönemde kredilerden alınan faizler yüzde 60 artışla 93 milyar TL’ye yükselirken, mevduata verilen faizler yüzde 40 artışla 46,9 milyar TL oldu.

KUR KORUMALI MEVDUAT BANKALARA YARADI

Rota ve Babuşçu, bankaların faiz marjlarının yüksek kalmasında kur korumalı mevduat (KKM) uygulamasının da etkili olduğuna işaret etti.

KKM öncesinde bankaların TL kaynak yaratmakta zorlandığını hatırlatan Rota, faiz tavanı yüzde 17’de sınırlanan KKM sayesinde bankaların düşük maliyetli TL kaynak yarattığını vurguladı.

21 Aralık 2021 tarihinde başlayan KKM’de 22 Mart 2022 tarihi itibarıyla 591 milyar TL bulunuyor.

ENFLASYON ARTIŞI DA KÂRLARI ARTIRIYOR

Bankaların kâr artışında işaret edilen ikinci temel faktör, enflasyonla birlikte Hazine’ye verdikleri borç karşılığında aldıkları faizlerin de hızla artması.

Enflasyondaki artışla birlikte bankaların son dönemde ağırlık verdiği enflasyona endeksli tahvillerin getirileri artıyor.

Nitekim, bankaların menkul değerlerden aldğı faiz geçen senenin ilk iki ayında 15,6 milyar TL iken, bu sene aynı dönemde 41,4 milyar TL’ye yükseldi.

YÜKSEK KÂRLAR DEVAM EDER Mİ?

Bankaların döviz alım satım farkını açmasının da kambiyo kârlarını artırdığına işaret eden Babuşçu, önümüzdeki aylarda da bankaların yüksek kâr rakamları elde etmeye devam etmesini beklediğini, Merkez Bankası’nın enflasyonu düşürmek için faiz artırmasının ise kârları düşürülebileceğini ancak böyle bir adım beklemediğini söyledi.

Rota da faiz marjı ve yüksek enflasyon sayesinde bankaların yüksek kâr yazmaya devam etmesini beklerken, enflasyonun beklentilerin altında kalmasının ve hükümetin KKM uygulamasından geri çekilmesinin banka kârlarını düşürebileceğini ancak bu iki ihtimalin de şu an pek mümkün görünmediğini dile getirdi.

Rota, banka kârları yüksek seyretse de özkaynak kârlılığının hâlâ enflasyonun çok altında olduğuna işaret etti.