Demir eksikliği kolon kanseri riskini artırıyor: Gençler tehlikede
Doktorlar, genç yaşta kolon kanseri için demir eksikliğinin erken bir uyarı işareti olabileceği konusunda uyarıyor. Yeni bir CDC analizine göre, ABD’de 20-54 yaş arası kolon kanserinden ölümler 2005 yılından bu yana %1’e yakın bir artış gösterdi.
Araştırmalar, genç yaştaki kolon kanseri vakalarının daha geç evrelerde teşhis edildiğini ortaya koydu. Bu durum, doktorların genç hastalarda kanserden şüphelenme olasılığının düşük olmasından kaynaklanabilir. Uzmanlar, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, kanama veya demir eksikliği gibi belirtileri olan genç hastaların kanser riski açısından değerlendirilmesini öneriyor.
Demir eksikliği anemiye neden olabilir, bu durumda vücutta yeterli sağlıklı kan hücresi bulunmaz ve oksijen taşıma kapasitesi azalır. 2024’te yapılan bir araştırmaya göre, her üç yetişkinden biri demir eksikliği riski taşıyor. İngiltere verilerine göre ise erkeklerin %3’ü, kadınların %8’i demir eksikliği yaşıyor.
Demir eksikliğinin yorgunluk, halsizlik, solgun cilt, soğuk eller ve ayaklar, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi belirtileri bulunuyor. Demir, kırmızı et, ıspanak, fasulye ve deniz ürünlerinde yüksek miktarda bulunuyor. Ancak birçok doktor, kolon kanseri riskini azaltmak için kırmızı et tüketimini azaltmayı tavsiye ediyor.
Demirin aşırı tüketimi karaciğerde birikerek toksik hale gelebilir ve kanser riskini artırabilirken, eksikliği ise bağışıklık sisteminin kanserle savaşma kapasitesini düşürebiliyor. Bu nedenle uzmanlar, demir alımının eksiklik ve fazlalık arasında dikkatle dengelenmesi gerektiğini vurguluyor.
Bu olumsuz eğilim ABD’de hızla yayılmakta ve bazı ünlü kişilerin de hayatını kaybetmesine neden oldu. Marvel filmi Black Panther’in yıldızı Chadwick Boseman, 2016’da sadece 39 yaşındayken kolon kanseri teşhisi aldı ve 2020 yılında hayatını kaybetti. Boseman’ın hastalığına dair farkındalık artışı, genç yaşta görülen kolon kanseri krizi üzerinde daha fazla araştırma yapılmasına da katkıda bulundu.
CDC ve Ulusal Sağlık İstatistikleri Merkezi verilerini inceleyen Rutgers Üniversitesi araştırmacıları, 2000-2022 yılları arasında 147,026 kanser ölümünü inceledi. Çalışmanın yazarı Yazan Abboud, elde edilen bulguların “kolorektal kanser belirtileri konusunda farkındalık artırmaya yönelik çabaların” önemini vurguladığını belirtti.
Genç hastalarda kolon kanseri genellikle ileri evrelerde teşhis ediliyor ve bu durum kanserin yayılması için daha fazla zaman tanıyor. Kanserin boyutunun ve yayılmasının artması, tedaviyi zorlaştırıyor. Dr. David Johnson, erken belirti olarak aşırı kanama ve demir eksikliği görülen genç hastaların daha erken tarama yaptırmalarının önemine dikkat çekiyor.
Kolon kanserinin erken aşamalarında anemi görülmesi sık rastlanan bir durum ve bu nedenle demirin kanserle ilişkisi uzun süredir araştırılıyor. Bazı araştırmalar, fazla demirin vücutta toksik hale gelerek kanser riskini artırdığını öne sürerken, az miktarda demir alımının da sorun teşkil ettiğini gösteriyor.
Almanya’daki Beslenme Bilimleri Enstitüsü araştırmacıları, demir eksikliğinin kolon kanseri gelişme riskini artırabileceğini ve ölüm oranlarını yükseltebileceğini ortaya koyuyor. Araştırmacılar, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini yok edebilmesi için yeterli miktarda beyaz kan hücresi üretimi gerektiğini belirtiyor. Ancak demir eksikliği, bağışıklık sistemini zayıflatarak kansere karşı direnci düşürebilir.
Birleşik Krallık’ta her yıl yaklaşık 45,000 kişiye bağırsak kanseri teşhisi konuluyor ve bu kişilerin yalnızca yarısı on yıl sonrasında hayatta kalabiliyor. Uzmanlar, bu vakaların ve ölümlerin 2040’a kadar yılda yaklaşık 4,500 vaka ve 2,500 ölüm artabileceğini öngörüyor.
