Dünya enflasyona karşı faiz silahını çekerken TCMB pas geçiyor

TCMB enflasyonun olukça altında olan politika faizini sabit bırakırken dünyadaki diğer merkez bankaları yükselen enflasyona karşı önlem olarak faiz artırmaya başladı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 20 yılın yeni zirvesine yükselen enflasyona rağmen politika faizini yüzde 14’te sabit tuttu. TCMB düşük faiz politikasını sürdürürken dünyadaki diğer merkez bankaları küresel bir trend olan enflasyona karşı önlem olarak faiz artırmaya başladı.

TCMB, bugünkü Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında, artan enerji maliyetleri ve mart ayında 20 yılın yeni zirvesi olan yüzde 61,14’e tırmanan enflasyona rağmen faizleri sabit tuttu.

TCMB, faizin enflasyona sebep olduğu görüşünü savunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talebi doğrultusunda geçen yılın sonunda politika faizini kademeli olarak 500 baz puan indirerek yüzde 14’e çekmişti. Bu yıl faizlerde herhangi değişiklik yapılmazken mevcut faiz oranları nedeniyle güncel enflasyona göre TL’nin reel getirisi eksi yüzde 47 oldu.

TCMB son toplantılarında faiz değişikliğini pas geçerken küresel anlamda bir sorun haline gelmeye başlayan enflasyona karşı başlıca merkez bankaları faiz silahını çekti.

Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle enerji ürünlerinin fiyatlarının artması tüm dünyada enflasyonu tetikledi. Son verilere göre ABD’de yıllık tüketici enflasyonu yüzde 8,5’le son 40 yılın zirvesine çıkarken Euro bölgesi yıllık tüketici enflasyonu martta yüzde 7,5’le rekor kırdı. Bunun yanında İngiltere’de yıllık tüketici enflasyonu martta yüzde 7 ile 30 yılın zirvesini gördü.

Enflasyonun beklenenden hızlı gelmesi merkez bankalarını harekete geçirdi. Para politikasını sıkılaştırmaya başlayan ABD Merkez Bankası’nda (Fed) kimi yöneticiler faiz artış hızının düşük olduğunu savunurken Avrupa Birliği Merkez Bankası (ECB) üçüncü çeyrekten itibaren faiz artıracağını açıkladı.

GEÇİCİ ENFLASYON İDDİASI SÜRÜYOR

Türkiye’de ise enflasyon yüzde 60’ın üzerinde olmasına rağmen merkez bankası enflasyonun geçici olduğu konusunda ısrarcı. Bugünkü PPK toplantısı sonrasında yapılan açıklamada, enflasyonda baz etkilerinin de ortadan kalkmasıyla dezenflasyonist sürecin başlayacağı ileri sürüldü.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de bu hafta içinde yaptığı konuşmada enflasyonun aralık ayından itibaren düşüşe geçeceğini savundu. Nebati, “Atacağımız ilave adımlarla beklentileri düzelterek enflasyondaki ataleti kıracak ve enflasyonu yıl sonunda makul bir seviyeye getireceğiz” dedi.

Ekonomi yönetimi geçici enflasyon tezini sürdürürken diğer merkez bankaları geçici enflasyon tezini rafa kaldırıp faiz artışlarını hızlandırıyor.

Yakın zamanda faiz artışına giden ülkeler öyle:

GÜNEY KORE

Bugün Güney Kore Merkez Bankası, bankanın yüzde 2 hedefinden iki kat fazla olan yüksek enflasyonu kontrol altına almak için politika faizini beklenmedik şekilde Ağustos 2019’dan bu yana en yüksek seviyeye yükseltti.

İlk kez merkez bankası başkanı olmaksızın düzenlenen toplantıda, Güney Kore Merkez Bankası Para Politikası Kurulu politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 1,50’ye yükseltti.

ARJANTİN

Enflasyonun son 20 yılın zirvesine çıktığı Arjantin’de merkez bankası politika faizini yüzde 2,5 puan artışla yüzde 47 seviyesine çıkardı.

Arjantin Merkez Bankası yılın dördüncü faiz artışı kararına imza atmış oldu. Mart ayında ülkede aylık enflasyon yüzde 6,7 ile 2002’den bu yana en hızlı yükselişi kaydetmişti. Ülkede yıllık enflasyon ise beklentileri aşarak yıllık bazda yüzde 55,1’e yükselmişti

RUSYA

Rusya Merkez Bankası da Ukrayna savaşının ardından başlayan ekonomik yaptırımlarla mücadele etmek için 28 Şubat’ta bir acil durum hamlesiyle politika faizini yüzde 9,5’ten yüzde 20’ye yükseltti. Ülkede politika faizi 20 yılın en yüksek seviyesini görmüştü.

Sonrasında banka sert faiz artışı ve hükümetin rublenin değerini artırmaya dönük hamleleri sonrası para biriminin eski seviyesine gelmesiyle faizi bir miktar indirdi. Geçen hafta Rusya Merkez Bankası, politika faizini yüzde 20’den yüzde 17’ye indirdi.

YENİ ZELLANDA

Nisan ayında bir başka faiz artışına giden ülke de Yeni Zelanda oldu. Yeni Zelanda Merkez Bankası, politika faizini 50 baz artışla yüzde 1,50’ye çıkardı. Böylelikle bankadan son 22 yılın en sert faiz artış kararı geldi.

Karar ekonomistler için de sürpriz oldu. Ekonomistler bankadan 25 baz puanlık faiz artışı bekliyordu. Yeni Zelanda’da enflasyon martta yüzde 5,9 ile 32 yılın en yüksek seviyesinde bulunuyor.

KANADA

Kanada Merkez Bankası yüzde 0,50 olan politika faizini 50 baz puan artırarak %1,0 seviyesine çıkardı. Pandemi sonrası enflasyona karşı sıkı para politikasına geçen Kanada, ilk faiz artışını geçen ay yapmıştı.

Kanada geçtiğimiz ay 25 baz puanlık faiz artışının ardından bu ay 50 baz puanlık artış yaptı. Kanada’da enflasyon Şubat ayında yüzde 5,7 ile Ağustos 1991 sonrası en yüksek seviyede bulunuyor.

AVRUPA

ECB, politika faizini sıfırda, mevduat faizi oranını eksi yüzde 0,5’te sabit tuttu. Ancak banka Varlık Alım Programı kapsamında varlık alımlarını azaltmaya başlayacağını üçüncü çeyrekte alımları durduracağını duyurdu.

ECB’den yapılan açıklamada, faiz oranlarında artırıma varlık alımları sona erdikten “bir süre sonra” gidilebileceğini belirtti. Euro bölgesi enflasyonu yüzde 7,5 ile rekor seviyede bulunuyor.

ABD

Fed, yükselen enflasyon nedeniyle mart ayındaki toplantısında federal fonlama faizini yüzde 0-0,25 aralığından yüzde 0,25-0,50 aralığına çekti. Fed böylece Kasım 2018 sonrasında ilk kez faiz artırmış oldu.

Ancak Rusya-Ukrayna savaşının enflasyon üzerindeki sert etkileri nedeniyle faiz 25  baz puanlık faiz artışı pek çok Fed yöneticisi tarafından yetersiz bulundu. ABD’de yıllık enflasyon yüzde 8,5 ile 40 yılın zirvesinde.

Fed kararın ardından ınyaşanan gelişmelerle enerji ve emtia fiyatlarının artmaya devam etmesi 50 baz puanlık artışa dönük beklentileri artırdı. Fed’in bu yıl ve gelecek yıl faiz artışlarına devam etmesi bekleniyor.

Bunun yanında İngiltere, Norveç ve Meksika da mart ayında faiz artıran ülkeler oldu.