EYT ne zaman açıklanacak, kimleri kapsıyor? EYT son durum…

Kabine toplantısı sonrası emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ve sözleşmeli personelle ilgili açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Emeklilik için yılını doldurup yaş şartını bekleyenlerle ilgili çalışmaları da en kısa sürede tamamlayıp, kamuoyuna açıklayacağız.” açıklamasında bulundu.

EYT SON DURUM NEDİR?

Bakan Bilgin emekliliğe hak kazanılacak olan tarihi açıklayan Bilgin, “EYT için net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar ancak eksik prim gün sayısını tamamlamak üzere yapılır. Yani o eksik kalan prim gün sayısını telafi eder. Ama işe başlangıcı geri çekmez. Öyle bir şey yok.” dedi.

5 PUAN FORMÜLÜ

Emekli olanların işe devam etmesi durumunda, normal çalışanlara göre primlerinin 5 puan yükseldiğini ve işverenlerin EYT düzenlemesinin hayata geçmesi sonrasında, bu farkın kaldırılmasını istediğini vurgulayan, Bilgin, “Buna çözüm olarak işveren emekli olan kişiyi çalıştırıyorsa devlete normal çalışandan daha fazla prim ödüyor. Oradaki primi aşağı çekerek eşit seviyeye getireceğiz. Yani işverene sen EYT’li olan bu çalışanını atma, çalıştır. Biz sana sosyal güvenlik destek primi vereceğiz.” dedi.

EYT’lilerin kıdem tazminatı konusuyla ilgili de Bakan Bilgin, “Bu konuda da Hükümetin bazı formülleri var.” dedi. Bilgin, şu ifadeleri kullandı;

“Öncelikle bu büyük bir sorun değil. Çünkü işveren kıdem tazminatını vergiden düşüyor. Ayrıca kıdem tazminatı ödemesini işveren işçisiyle kendi arasında anlaşarak taksitlendirebilir.”

EYT İÇİN TARİH VERDİ

AKP Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili açıklamalarda bulundu.

Akbaşoğlu, “EYT ve sözleşmeli personelin kadroya geçilmesine ilişkin düzenlemeleri aralık ayı içinde yapmayı planlıyoruz. En kötü ihtimal 2023 yılı başında yasalaşmasına şahit olacağız” dedi.

EYT İÇİN PATRONLAR KADEMELİ GEÇİŞ İSTİYOR

Emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemede sona yaklaşırken, iş dünyası temsilcileri kademeli bir geçişin kendileri açısından daha uygun olacağı görüşünde.

İş dünyası temsilcileri iş hayatında EYT’li ağırlığına ilişkin detaylı bir değerlendirme yaparken, bu değerlendirmeye dayanarak kendileri açısından daha uygun olan formüllere de vurgu yapıyor.

İHBAR OLMAYACAK

İstanbul Ticaret Odası (İTO) üyeleri arasında EYT’lilerin yüzde 23-25 civarında olduğu bilgisini veren İTO Başkanı Şekib Avdagiç, EYT’lilerle ilgili, “Bu ayrılanlarda bir ihbar süresi de olmayacağı için hemen yarın emekli olma hakkına sahip olacak” dedi. Avdagiç, genç insanların emeklilik için önlerinin açılacağını, oysa bu genç ve nitelikli işgücünün, iş dünyası içinde kalması gerektiğini dile getirdi.

Müstakil Sanayi ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı tüm EYT’lilerin emekli olması durumunda bir emek boşluğu oluşabileceğine dikkat çekti. Kademeli bir emeklilik olabileceğini belirten Asmalı, işverene gelecek kıdem tazminatı yükü için de, “Kıdemin yüzde 50’sini işveren karşılayabilir, diğer yüzde 50 için de KGF tarzı bir kredi desteği sağlanabilir” yorumunu yaptı. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Adil Pelister de “Bazı firmalarda 2 bin kişi çalışıyor ve 350 kişisi EYT’li. Bir anda o kadar nitelikli işgücü ayrılmaya kalktığı anda o firmaların bir bocalama endişesi olabilir” ifadelerini kullandı.

İşveren ne istiyor?

1 – İşverenler işgücünün yaklaşık yüzde 25’ini kapsayacak düzenleme ile nitelikli işgücünden yoksun kalmamak istiyor.

2 – EYT düzenlemesinde geçiş zamanına ihtiyaç duyan iş dünyası kademeli geçiş talebinde bulunuyor.

3 – Kıdem tazminatı yükünün yüzde 50’si için işverenler KGF benzeri bir kredi desteği talep ediyor.

4 – EYT’nin nasıl uygulanacağı konusunda iş insanlarının tedirginliğin giderilmesi için bilgilendirme isteniyor.

EYT’LİYE KIDEM FORMÜLÜ ARANIYOR

Emeklilikte yaşa takılanların (EYT) durumunu netleştirmeye yönelik mevzuat çalışmalarına kıdem tazminatına çözüm arayışı da eklendi. EYT düzenlemesiyle birlikte halen 400 bin olan yıllık emekliye ayrılan kişi sayısının 2023’te 2 milyona, sonraki yıllarda da 1.5 milyona çıkacağı, bunun da hem kıdem tazminatına hak kazanan emekçiler hem de kıdemi ödeyecek işverenler yönünden çeşitli mağduriyetlere yol açacağı ifade ediliyor. İşverenler emeklilikten sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edenlere kıdem tazminatlarının EYT’den emekli oldukları gün değil, çalışmaya devam ederken ayrılmak istedikleri gün ödenmesini ile ani ve yüklü ödemelere kolaylık getirilmesi talebinde bulundu. Talepleri alan Çalışma Bakanlığı’nın alternatif formüller üzerinde çalıştığı bildirildi.

İŞVERENLERDEN TAKSİT TALEBİ

Halen yürürlükte olan İş Kanunu’na göre, yasal süreyi tamamlayıp emekliliğe hak kazanan çalışanlara, aynı işyerinde işine devam etse dahi birikmiş kıdem tazminatının tamamının ödenmesi gerekiyor. Yapılan hesaplamalar, ülke genelinde 49 yaş ve üzerinde ortalama kıdem tazminatı maliyetinin 330 bin TL olduğunu ve her yıl ortalama 400 bin civarında çalışanın emekliye ayrıldığını işaret ediyor. Ancak EYT ile birlikte sadece 2023 yılında 400 bin emekliye 1.6 milyon kişinin daha ekleneceği ve kıdem tazminatı alacağının 132 milyardan bir anda 660 milyar liraya çıkacağı hesaplanıyor. İşverenler, geçici bir düzenlemeyle kıdem tazminatının emeklilik sonrası ikinci döneme ötelenmesi ile taksitlendirilmesi gibi kolaylıklar talep etti.

 KÖTÜ NİYETE DİKKAT 

Yeni yasanın çıkmasıyla birlikte çalışmaya devam edecek EYT’liler hayat pahalılığı karşısında çifte maaş imkanına kavuşacak. Ancak, birçok işverenin emekliye ayrılıp aynı işyerinde çalışmaya devam etmek isteyen EYT’liyi daha düşük ücretle çalıştırmak için fırsat aradığı öğrenildi. Bazı işverenlerin, ‘Nasıl olsa emekli aylığın da oldu. Bu maaş sana yeter. Biz de zaten zor durumdayız’ diyerek yeni sözleşmeyi asgari ücretten imzalatacağı ifade edildi. Bazı patronların da emeklilik sonrası yollarını ayıracağı EYT’lilerin listesini şimdiden belirlediği belirtildi.

EYT KİMLERİ KAPSIYOR?

Staj ve çıraklık dönemi sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Bilgin, “Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zaten. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sağlık sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem.” yanıtını verdi.

EYT konusunda bir düzenlemenin çıkacağını bildiren Bilgin, bu düzenlemenin ayrıntılarını gerekli hesaplamaların ardından kamuoyuyla paylaşacaklarını dile getirdi.

EYT NEDİR, KİMLER EYT’Lİ SAYILIYOR?

Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Zira 9 Eylül 1999 öncesinde yaş şartı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi şartları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık süresi şartlarının yanı sıra bir de yaş şartı getirildi. EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını sağlamış olmak gerekiyor.

EYT’Lİ KAÇ KİŞİ VAR?

AKP Genel Başkan Yardımcısı Jülide Sarıeroğlu, katıldığı televizyon programında açıklamalarda bulundu. EYT ile ilgili Sarıeroğlu, şunları söyledi;

*Bu düzenleme yapıldıktan sonra ilk etapta emekli olacak kişi sayısı 1 milyonun üzerinde. Dosya bazlı yaklaşık 12.5 milyon emeklimiz var. İlk etapta 1.5 milyona yakın kişinin emekli olacağı, sonra da sisteme girişin devam edeceği bir düzenleme olacak.

*Yaklaşık 3-4 milyon arasında bir vatandaşımızın bu kapsamda olduğunu tahmin ediyoruz.

*Hepsi bir anda olmayacak. Tabii detaylar için en doğru ağız Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız, benim de hocam olan sayın Vedat Bilgin olacak.