GES’te kriz: Önce yatırım çağrısı yaptılar, sonra zorla hibeyi getirdiler

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu genellikle bina çatılarına kurulan lisanssız güneş enerji santrallerinin ihtiyaç fazlası enerjiyi YEKDEM’e bedelsiz olarak hibe etmesine karar verdi. 10 yıl alım garantisi verilen santral sahipleri isyan etti. GÜNEŞDER, 2019’daki düzenlemeye güvenerek yatırım yapan işletmelerin iflas edeceğini hatırlattı.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019 yılında ihtiyaç fazlası elektriğin satın alınacağını söylemesinin ardından özellikle fabrika ve tarım işletmelerinin çatılarında çok sayıda lisanssız güneş enerji santrali (GES) kuruldu. Aynı yıl Mayıs ayında çıkan Cumhurbaşkanı Kararnamesi’nde bu tesislerde üretilen ihtiyaç fazlası elektriğin 10 yıl süreyle satın alınacağı garanti edildi. İşletmeler de kamu ile sözleşme yaparak ürettikleri elektriği satmaya başladı. Türkiye genelinde binlerce GES tesisi yatırımı yapılırken işletmeler üç yıl sonra alınan kararla şoke oldu.

“YENİDEN SAĞLIKLI BİR DÜZENLEME YAPILMASI GEREKİYOR”

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 4 Ağustos günü Resmi Gazete’de yayınlanan kurul kararında, üretilen ihtiyaç fazlası elektriğin artık satılamayacağı kaydedildi. İşletmelerin ancak kendi tükettikleri kadar elektrik miktarını satabilecekleri, sisteme verilen artan elektriğin ise Elektrik Piyasası Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’na (YEKDEM) bedelsiz olarak hibe edileceği kararda yer aldı. Zorunlu hibe sektörde büyük tepki ile karşılandı. GÜNEŞDER Başkan Yardımcısı Serdar Ekiz, “Yatırım için işletmelere 2019 yılında izin verildi. Şimdi geriye dönük iptal kararı çıkıyor. Türkiye genelinde binin üzerinde GES santrali bu karardan etkilenecek. Yeniden sağlıklı bir düzenleme yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

“BU İŞLETMELER ELEKTRİK SATAMAZSA BATAR”

Kurulan işletmelerin ürettikleri elektriği satamaması durumunda batacaklarını belirten Ekiz, SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamada; “Yeni karar tükettiğin kadarını satabilirsin ondan sonrasını bedelsiz vereceksin diyor. Bu işletmeler yatırım yaparken hem kendi ihtiyacını karşılamak hem de elektrik satmak üzere tasarlandı. Bazı işletmeler üretiminin ancak yüzde 10’unu kendi kullanıyor. Yani ürettiği elektriğin yüzde 80’ini hibe etmek zorunda bırakılıyor. Lisanssız GES’ler ihtiyaç fazlası elektriği satamazsa batar” diye konuştu.

“BANKALAR KARARNAMEYE GÜVENDİ”

GES projelerine finansman sağlayan bankaların Cumhurbaşkanlığı kararnamesine güvendiklerini belirten Ekiz, iflasların yaşanabileceği uyarısını yaparak şu ifadeleri kullandı:

* “Bu yatırımlar sırasında banka finansmanı kullanıldı. Bankalar projelerin fizibilitelerini cumhurbaşkanlığı kararnamesinde belirtilen müsaadeleri göz önünde bulundurarak değerlendirdi.

* Finans kuruluşları işleyişleri sebebiyle bu yatırımları proje finansmanı şeklinde değil ipotek ve şahsi kefalet alarak kendilerini garanti almış durumda.

* Bir hukuk devletinde idari kararlar geriye yürümez. Hukuk devletinde kural olarak idare, ileriye yönelik düzenleme yapabilir. Bunun aksi idareye güveni zedeler.

* 2019 yılında Cumhurbaşkanı imzalı hukuki düzenlemeden yararlanmak isteyen yatırımcıya verilen bu imkânın bugün idari bir kararla geri alınması, buna güvenerek hareket eden firmaların iflasına yol açacaktır.”

“YALIM: YATIRIMCI BORÇLANDI”

Diğer yandan CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım, Uşak’ta çok sayıda işletmenin düzenlemeden olumsuz etkilendiğini belirterek şöyle konuştu:

* “Bu işletmelere 10 yıllık alım garantisi verilmişti. Çıkan karar ile hayalleri ve gelecekleri mahvoldu, kahroldular. Yatırımcı bankadan kredi aldı, başkalarından para aldı, arazi satıp yatırım yaptı. Birçok GES santraline sahip firmanın kendi tüketimi fazla değil. Yatırım amaçlı tesis kurdu.

* AKP hükümeti verdiği sözü tutmuyor. 10 yıllık sözleşme yapıyor, maç oynanırken kural değiştiriyor. Uşak’taki yatırımcılar adına sesleniyorum. Yaptığınız hatadan vazgeçin. Yatırımcıları teşvik edin önünü tıkamayın. Siz yeni projelere destek olacağınıza köstek oluyorsunuz.”