İngiltere’nin Çin korkusu… Evlerin içine kadar girdi, her adımlarından haberleri var

İngiltere son zamanlarda şaşırtıcı iddialar ve araştırmalarla çalkalanıyor. Ülkedeki neredeyse her eve giren Çin teknolojisinin pek de masum olmadığı gündeme oturmuş durumda. Ortaya atılan iddialara göre; Çinli teknoloji şirketleri akıllı televizyonlardan telefonlara, buzdolaplarından kapı zilleri ve hatta elektrik sayaçlarına kadar İngiltere’deki evlerin içinde yerlerini aldı. Peki bunun ne gibi bir sakıncası var?

Son yıllarda akıllı cihazların gelişmesi, internetin artık neredeyse ayrılmaz bir parçamız olmasıyla tartışma konusu olan kullanıcı bilgilerinin gizliliği ve veri güvenliği bu defa Çin ve İngiltere arasında soğuk rüzgarlar estiriyor.

İnternet sağlayıcıları aracılığıyla kullanıcıların hangi web sitelerini ziyaret ettiğinin, neler satın aldığının bilinmesi teknoloji devlerine eleştiri olarak geri dönse de pek çok kişi sosyal medyayı ya da akıllı cihazları kullanmaktan da geri kalmıyor. Ancak tüm bu kişisel bilgiler bir ürün satmak yerine Çin Komünist Partisi (ÇKP) tarafından izlense nasıl olurdu?

İNGİLTERE’Yİ ÇİNLİ TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİ ELE GEÇİRDİ

Geçen yaz, Londra’da bir alışveriş merkezinde Xiaomi’nin İngiltere’deki amiral mağazası açıldı. Çinli elektronik şirketinin sattığı ürünlerle amacı, tüketicilere akıllı evler yaratmak. Üstelik Xiaomi, cihazları İngiltere’deki evlerde yaygın olarak bulunan bir dizi Çinli şirketten sadece biri. Ancak yeni bir iddiaya göre; Çinli marka, ürünleriyle eğlence sağlamanın yanı sıra insanların davranışlarını da izleyebilecek.

Bu hafta Washington merkezli bir güvenlik danışmanı şirketi olan Ooda tarafından hazırlanan raporda; İngiliz hükümeti, Çin’in ‘Truva Atı’ teknolojisinin Birleşik Krallık için geniş kapsamlı bir tehdit oluşturduğu konusunda uyarıldı. Araştırmaya göre; arabalara, ev aletlerine ve hatta ampullere yerleştirilmiş Çin yapımı mikroçipler, Britanya’daki milyonlarca insanı gözetlemek için silah haline getirilebilir.

ŞANTAJ İÇİN BİLGİLERİ KULLANABİLİRLER

Araştırma enstitüsü Oxford China Policy Lab’ın yöneticisi Kayla Blomquist, tüketicilerin Çinli akıllı ev cihazlarının potansiyel gizlilik risklerinden habersiz olduğu konusunda uyarıyor. Blomquist, milyonlarca müşterinin verilerinin toplanmasının, gelişmiş çevrimiçi dezenformasyon kampanyaları gibi iç siyasi süreçlere müdahale etme fırsatları yaratabileceğine dikkat çekiyor.

Uluslararası Siber Politika Merkezi’nden Vahri Fotheringham daha da ileri gidiyor ve “Evlerimizdeki akıllı cihazlardan alınan veriler, diğer kamu verileriyle bir araya getirilebilir” diyor. Fotheringham; şantaj, zorlama ve işe alım için kötü niyetli bir şekilde bilgilerin kullanılabileceğini söylüyor.

Ayrıca Birleşik Krallık vatandaşlarından alınan verilerin Çin tarafından fikirleri manipüle etmek, fiyatları düşürmek ve Birleşik Krallık’ın teknoloji sektöründe Çin hakimiyetini sağlamak adına ekonomik içgörüler elde etmek için kullanılabileceği konusunda da uyarıyor.

YÜZ BİNLERCE EVİN ELEKTRİĞİNİ KESEBİLİRLER

Tüm bu uyarılar için belki de biraz geç kalınmış olabilir. DailyMail’in haberine göre; Çinli şirketler şimdiden birçok İngiliz evine girdi bile. Geçen yıl yapılan bir araştırmada, Çin hükümetiyle bağlantılı bir şirket tarafından üretilen 250 bin akıllı sayacın İngiliz evlerine kurulduğu ortaya çıktı ve şimdi bakanlar bu sayaçların çıkarılmasını istiyor.

Pekin’i insan hakları konusunda eleştirdiği için Çin yaptırımlarına maruz kalan Sir Iain Duncan Smith, ÇKP’nin sayaçlar aracılığıyla yüzbinlerce hanenin elektriğinin kesilebileceğini söylüyor.

Üstelik en az üç büyük yerli enerji tedarikçisi de devlete ait Çin Electronics Corporation’ın (CEC) yan kuruluşu tarafından kontrol edilen şirket ile anlaşma yaptı.

Wifore Consulting’in direktörü Nick Hunn da uzaktan güç anahtarının gerçek bir tehdit sunduğunu, çünkü potansiyel olarak evlerin elektriğini kesebileceği ve ulusal şebekeyi yok edebileceği konusunda uyardı. Enerji tedarikçileri ise sayaç üreticilerinin anahtara erişemeyeceği konusunda ısrar ediyor. Hem Energy UK hem de hükümet, İngiltere’de faaliyet gösteren tüm akıllı sayaçların sağlam güvenlik standartlarına tabi olduğunu vurguladı.

Hunn ise böyle bir teknolojiyi kurmanın Çin’e dolu bir silah teslim etmek gibi olduğunu belirtiyor.

İNSANLARIN EVLERİNE SIZDILAR

Haziran 2021’de 500 polis memuru tarafından basıldıktan sonra kapatılan Hong Kong gazetesi olan Apple Daily, Çin hükümetinin tüm dünyayı kapsamak için akıllı TV’lerin Android işletim sistemini kullandığını bildirdi. Kod adı ‘Sharp Eyes Project’ olan casus yazılımların Çinli kullanıcıların akıllı telefonlarına ve televizyonlarına yerleştirildiği ve yüklendiği iddia ediliyor.

Gazete, analistlerin Çin Komünist Partisi’nin insanları kendi evlerinde etkileşimlerini izlemeyi içeren ülke çapında bir gözetim ağı uyguladığını söylediğini aktardı. Şimdi de aynı gözetlemenin İngiltere’de de uygulanıyor olup olmadığı tartışılıyor.

MİLYONLARCA İNSANI İZLEDİ

Ulusal İstatistik Ofisi’ne göre de 2021’de Birleşik Krallık Çin’den 63,6 milyar sterlin değerinde mal ithal etti ve elektronik en büyük sektördü. Yeni iddialara göre de Çin, bu kameraları, mikrofonları, akıllı ev cihazlarını ve internet bağlantılarını kullanarak kullanıcıların haberi olmadan kişisel bilgilerini toplamak için hack’leyebilir.

Örneğin, Apple ve Samsung’un ardından dünyanın üçüncü büyük akıllı telefon üreticisi olan Pekin merkezli Xiaomi… Forbes tarafından hazırlanan ve Xiaomi’nin milyonlarca insanın özel web ve telefon kullanımını kaydettiğini ortaya çıkaran bir rapordan sonra 2021’de ABD, Xiaomi’yi Halk Kurtuluş Ordusu’nun sahip olduğu veya kontrol ettiği bir şirket olarak adlandırarak yasakladı.

Çinli marka eleştirilerin odağında.

Aslında birçok teknoloji şirketi, sattıkları cihazlardan veri topluyor. Ancak bir siber güvenlik araştırmacısı; arama motoru sorguları, pornografi aramaları ve gizli modda gezinirken bile açılan klasörler dahil olmak üzere Xiaomi cihazlarından endişe verici miktarda veri alındığını keşfetti.

Xiaomi, Forbes raporunun gerçekleri yansıtmadığını ve tüm veri toplamanın izin çerçevesinde yapıldığını ve anonimleştirildiğini söyledi. Şirket, ABD hükümetinin yasağına karşı yasal işlem başlattı ve Çin ordusuyla bağları olduğunu reddetti. Sonunda da ABD, şirketin ticarete devam etmesine izin verdi.

ASKERLERİN EVLERİNE GİRDİLER

Yani tehlike, sadece İngiltere için geçerli değil. ABD’de de benzer endişeler söz konusu. Xiaomi’nin dışında ülkede oldukça popüler bir marka olan, merkezi Çin’in Shandong Eyaletinde bulunan Haier da ilginç iddialarla dikkat çekiyor. Buzdolaplarından klimalara, su arıtma makinelerinden çamaşır makinelerine kadar dünyanın en büyük beyaz eşya şirketlerinden biri.

Ürünleri o kadar popüler ki ABD’de bir “Askeri İndirim Programı” sunuyor. Ekim ayında, ABD’deki bir araştırma sitesi tarafından hazırlanan rapor, Çin yapımı akıllı televizyonların askerlerin, denizcilerin, havacıların ve ailelerinin evlerinde bulunduğuna dair endişeleri dile getirdi.

Haier ise konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı.

TELEFONDAKİ TÜM VERİLERİ TOPLUYOR

Ardından, merkezi Guangdong eyaletinde bulunan, dünyanın en büyük elektronik üreticilerinden biri olan BBK Electronics var. Yan kuruluşu olan OnePlus, Birleşik Krallık’taki mağazalarda ve çevrimiçi olarak bir dizi birinci sınıf akıllı telefon satıyor.

2017’de İngiliz yazılım mühendisi Christopher Moore, OnePlus yazılımında cihazından veri toplayan ve onu OnePlus’a geri gönderen gizli bir işlev keşfetti.

OnePlus’tan bir sözcü ise şirketin sağladığı tüm ürün ve hizmetler için gizlilik korumasını bir ön koşul haline getirdiğini ve tüm veri koruma yasalarına tamamen uyduğunu söyledi.

UCUZ AMA TEHLİKELİ

Bu ucuz yeni teknoloji akışı tüketicilerin gözlerini kamaştırırken, siber güvenlik uzmanları ise adeta alarm veriyor. Analistler, son yılların popüler teknolojisi olan ve artık her yerde kullanılan fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağı IoT’e (nesnelerin interneti; internet of things) dikkat çekiyor.

Sadece üç Çinli şirket, IoT modülleri için küresel pazarların yüzde 50’sinden fazlasını kontrol ediyor.

Ayrıca, bu modüller tarafından kurulan bağlantıların yaklaşık yüzde 75’ini temsil ediyorlar. Analistlere göre bu, Batı’nın Çin’in teknolojik kabiliyetine bağımlı hale gelmiş olduğu anlamına geliyor.