Kredide batıkları patlatırlar

Uzun vadeli kredilerle borç çevirmeye çabalayan vatandaşlar, kredi musluklarının kısılması ve kartlarda asgari ödeme oranlarının artırılmasıyla baskı altında kalacak. Yeni kredi batıkları yaşanabilir.

Bugüne kadar ekonomiyi canlı tutmak içi bol keseden ucuz kredi dağıtma politikası izleyen ve hane halkını 1.1 trilyon liraya ulaşan tüketici kredisi borcu ile ekonomik krize sürükleyen hükümet şimdi de tam tersi bir kararla kredi musluklarını kıstı.

Vatandaşlar hayat pahalılığına karşı borçlanarak geçimini döndürürken Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK) tüketici kredilerinde vadeleri kısaltıp, kredi kartlarında ise asgari ödeme miktarını arttırdı. BDDK eylülde 50 bin TL üzeri tüketici kredilerinde vade sınırını 36 aydan 24 aya indirmişti. Şimdi ise 100 bin TL olarak yeni bir sınır tanımlandı ve vade 24 aydan 12 aya indirildi.

KORUNMAYA ÇALIŞIYORLAR

Kredi kartlarında minimum ödeme tutarı da 25 bin liranın altı kredi kartlarında yüzde 20’ye, daha yüksek limitlilerde ise yüzde 40’a çıkarıldı. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, alt gelir gruplarının kredi kartlarıyla nakit akışlarını düzenlemeye çalıştıklarına dikkat çekerek “Yoksulların enflasyona karşı korunma araçlarının tıkanmasının olumsuz sosyal sonuçlar vermesi olasılığı yüksek” dedi.

SOSYAL SONUÇLARI OLUR

Tüketici kredisi kullananların yüzde 70’inden fazlasının ücretli kesim olup, ihtiyaç kredilerinin yaklaşık yüzde 80’inin borcunun 50 bin TL’nin altında olduğuna işaret eden Kozanoğlu, “Bu kredilerin büyük ölçüde hayat pahalılığına karşı korunmak, enflasyon ortamında talebi öne çekmek amacıyla kullanıldığı tahmin edilebilir. Bu nedenlerle talebi kısayım derken sosyal sonuçlar yaratmasından, ödenmesi geciken borç miktarını artırmasından korkulur” diyerek kararın sosyal boyutunun da göz önüne alınması gerektiğini söyledi.

11.3 milyon kişinin borcu 50 bin TL’nin altında

Merkez Bankası (TCMB) Mayıs ayı Finansal İstikrar Raporu’na göre Mart 2022 itibarıyla ihtiyaç kredisi borcu olan toplam 14 milyon kişinin yaklaşık yüzde 80’inin (11.3 milyon) borcu 50 bin TL’nin altında. Bu kişilerin kredi borcu da toplam ihtiyaç kredilerinin yaklaşık yüzde 40’ını (175.5 milyar TL) oluşturuyor. Raporda 2020 yılı üçüncü çeyrekten itibaren ise borç artışının önemli bir kısmının 50 bin TL üzeri borcu olan kesimden geldiği görülüyor. Yüksek tutarlılarda toplam borç bakiyesinin önemli bir artış kaydederek 259 milyar TL’ye (yüzde 59) yükseldiği belirtilen raporda, bu yükselişte tüketici ürün fiyatlarında gözlenen artışların ve enflasyon beklentisiyle öne çekilen talebin etkisi olduğu kaydediliyor.