Küresel ekonomideki krizler yeni milyarderler yarattı

OXFAM raporuna göre pandemi döneminde milyarderlerin serveti son 23 yılın toplamından daha fazla artarken enerji ve gıda fiyatlarındaki artış en çok bu sektörlerde faaliyet gösteren zenginlere yaradı.

Dünya üzerinde temel tüketim ürünlerinin maliyeti hızlı bir şekilde artarken gıda ve enerji sektörlerinde faaliyet yürüten milyarderlerin servetleri gün geçtikçe tırmanıyor. Bu sektörlerde faaliyet yürüten kimi iş insanlarının serveti her iki günde 1 milyar dolar artıyor.

Yoksulluk araştırmaları yapan Oxfam’ın dün yayınladığı yeni bir rapora göre, pandemi sırasında ortaya çıkan her yeni milyarder için her 30 saatte yaklaşık bir milyon insan 2022’de neredeyse aynı oranda aşırı yoksulluğa itildi.

‘FİYAT ARTIŞLARI LÜTUF OLDU’

Raporla ilgili konuşan Oxfam International’ın İcra Direktörü Gabriela Bucher, “Milyarderler, servetlerindeki inanılmaz artışı kutlamak için Davos’a geliyor. Pandemi, gıda ve enerji fiyatlarındaki keskin artışlar, zenginler için bir lütuf oldu” dedi.

Pandemi sırasında 573 kişi milyarder olurken 263 milyondan fazla insanın aşırı yoksulluğa düştüğü tahmin ediliyor. Bununla birlikte milyarderlerin serveti, pandeminin ilk 24 ayında son 23 yılın toplamından daha fazla artarken dünya üzerindeki milyarderlerin toplam serveti küresel gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 13,9’una eşdeğer.

GIDA VE ENERJİ DEVLERİNİN KÂRI UÇTU

Enerji ve gıda fiyatlarının artması ise bu sektörlerde faaliyet yürüten işletmelere yaradı. Rapora göre, gıda fiyatlarının etkisiyle geçtiğimiz 24 ayda “62 yeni gıda milyarderi” ortaya çıktı. Bununla birlikte en büyük enerji şirketlerinden beşinin (BP, Shell, TotalEnergies, Exxon ve Chevron) her saniye 2 bin 600 dolar kâr ettiği belirtildi.

Küresel tarım pazarının yüzde 70’ini kontrol eden Cargill ailesinde pandemi öncesinde 8 olan milyarder sayısı 12’ye yükseldi. Geçen yıl Cargill, 5 milyar dolarla şirket tarihinin en büyük kârını elde etmişti. Şirketin 2022’de kâr rekorunu egale etmesi bekleniyor.

‘HÜKÜMETLER DESTEK VERDİ’

“Milyarderlerin servetleri daha akıllı oldukları veya daha çok çalıştıkları için artmadı. İşçiler artık daha az ücretle ve daha kötü koşullarda daha çok çalışıyor. Süper zenginler, sistemi onlarca yıldır cezasızlıkla donattı ve şimdi bunun faydasını görüyor.” diyen Butcher şu değerlendirmede bulundu:

“Hükümetlerin suç ortaklığıyla, özelleştirme ve tekel yoluyla işçi haklarını gasp ederken, paralarını vergi cennetlerinde saklayarak, dünya servetinin şok edici bir miktarını ele geçirdiler.”

RAPORDAN ÇARPICI VERİLER

Raporun diğer öne çıkan kısımları ise şöyle:

• Dolar milyarderi sayısı son 2 yılda 573 kişi artarak 2 bin 668 olurken bu milyarderlerin toplam serveti 3,78 trilyon dolarlık artışla 12,7 trilyon dolar oldu.
• Dünyanın en zengin on insanı, en yoksul yüzde 40’tan, yani 3,1 milyar insandan daha fazla servete sahip.
• En zengin 20 milyarderinin serveti Sahra Altı Afrika’nın tüm gayri safi yurt içi hasılasından daha büyük.
• En düşük yüzde 50’lik gelir grubunda bulunan bir işçi, en zengin 1’deki bir kişinin bir yılda kazandığını kazanmak için 112 yıl çalışmak zorunda.

SERVET VERGİSİ ÇAĞRISI

Çarpıcı raporunu kamuoyu ile paylaşan Oxfam, dünya liderlerine ve süper zenginlere servet vergisi getirilmesi çağrısında bulundu. Kurum, hükümetlere Arjantin’in pandemi döneminde milyarderlere uyguladığı tek seferlik vergiyi örnek göstererek benzer bir yol izlemeleri gerektiğini kaydetti.

“Devasa servetlerin ve güç tekellerinin” oluşmasını engellemek için kalıcı servet vergisi önerisinde de bulunan kuruluş ayrıca büyük şirketlerin fahiş kârlarına ek vergi getirerek kriz suiistimalinin engellenmesi talebini dile getirdi.