Osteoporoz salgınına dikkat

Prof. Dr. Erk, “İlerleyen yaşla artan kemik kaybı, herhangi bir şikayet ve bulguya yol açmadığı için ‘sessiz salgın’ olarak tarif ediliyor. Dünya nüfusunun yaşlanmasıyla artan bu hastalık hem sakatlığa hem de ölüme yol açabiliyor” dedi.

Osteoporoz yani kemik erimesi, ilerleyen yaşla ortaya çıkan en sık kırık nedenlerinden biridir. Kadınlarda bu hastalığa bağlı kırıklar 45 yaşından, erkeklerde ise 75 yaşından sonra daha sık görülür. Özellikle omurga, kalça ve el bileği kırıklarının arttığını belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, sinsice ilerleyen ve genellikle kırık oluşuncaya kadar fark edilmeyen bu hastalıkla ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle sıraladı…

Prof. Dr. Osman Erk

Önlenemeyen risk faktörleri

■ Yaş

■ Irk (beyaz ırk)

■ Cins (kadın cinsiyet)

■ Aile öyküsü

Önlenebilir risk faktörleri

■ Kalsiyum eksikliği

■ D vitamini eksikliği

■ Östrojen eksikliği

■ Testosteron eksikliği

■ Sigara

■ Alkol

■ Kafein

■ İlaçlar (kortizon, tiroid ilaçlar)

■ Hareketsizlik

■ Diyet dengesizliği

■ Aşırı tuz

Kalsiyum kaynağı besinler

Süt içinde bulunan kalsiyumun ancak sınırlı bir kısmı vücuda alınırken, yeşil sebze ve meyvelerdeki kalsiyumun yüzde 50’sinden fazlası emilmektedir. Hayvansal proteinler vücutta asit atık üretimine katkı yaparak böbrekler yolu ile kalsiyum atılmasına neden olurken, sebze ve meyveler asit atık üretimine yol açmazlar ve kalsiyum tutucu etkiye sahiptirler. Sebze ve meyveler ayrıca kemik sağlığı için gerekli olan kalsiyum, potasyum, magnezyum, K vitamini ve C vitamini yönünden son derece zengindirler. Sebze ve meyvelerin kalsiyum/fosfor oranı iyi, sodyum miktarı ise işlenmiş ve rafine gıdalardan düşüktür.

Her gün 15-20 dakika güneşlenin

Vücutta bulunan kalsiyumun yüzde 99’u kemik dokusundadır. Kemik dokusunu güçlü tutmak ve osteoporoz riskini azaltmak için her gün güneş ışınlarından D vitamini ve besinlerden yeterli kalsiyum alınması gerekir. Kalsiyum kaynağı olarak süt ve süt ürünleri grubu, sebze-meyve grubu önemlidir. En önemli D vitamini kaynağı güneş ışınlarıdır. Yaz aylarında güneş ışınlarının dünyaya dik olarak ulaştığı saatler dışında güneş kremi kullanmadan 15-20 dakika güneşlenmek D vitamini üretmek ve stoklamak için son derece önemlidir.

Kalsiyum dengesi çok önemli

Alınan kalsiyum ile vücuttan atılan kalsiyum arasında belirli bir denge olmalıdır. Alınan kalsiyum miktarı, idrarla atılan kalsiyum miktarından az olursa negatif kalsiyum bilançosu ortaya çıkar ve vücut dengeyi sağlamak için kemik dokudaki kalsiyumu kullanmak zorunda kalır. Bu durumda osteoporoz ortaya çıkması kaçınılmaz olur. Çeşitli araştırmalar osteoporozun az kalsiyum alımı ile değil, idrar yolu ile fazla kalsiyum kaybı nedeniyle ortaya çıktığını net olarak ortaya koymuştur. Yani gıdalardaki kalsiyumun azlığı ile birlikte alınan kalsiyumun böbrekler yolu ile kaybedilmesi osteoporozun en önemli nedenidir.

Kemikleri güçlendirme yolları

Osteoporozun en korkulan komplikasyonu kırıklardır. Kırıkları önleme yolları şöyle sıralanabilir:
■ Hareket (Egzersiz)

■ Güneş ışını

■ Mineraller (kalsiyum, fosfor, magnezyum, çinko, potasyum)

■ Vitamin (D, K, C, A, B6 ve B12 vitaminleri, folik asit)

■ Kaliteli protein (Kırmızı et, balık, mercimek)

■ Omega-3

■ Östrojen, testosteron hormonları

■ Sebze ve meyve

■ Alkali beslenme