Parçalara bölündü elden ele satıldı

TEKEL, 2000’li yılların başında sahip olduğu alkollü içkiler ve sigara üretimiyle pazarın tartışmasız tek lideriydi. Çok kârlı olan içki ve sigara pazarına girmek için fırsat kollayan yerli ve yabancı şirketler için TEKEL’in sahibi olmak Kaf Dağı’nın ardındaki hayal gibiydi.

İŞÇİLER KAYBETTİ

Ancak ‘babalar gibi satarım’ diye yola çıkan iktidar, bu hayali gerçeğe dönüştürdü. Uluslararası Para Fonu’na (IMF) verilen taahhütler de yerine getirilerek bünyesindeki içki, sigara ve tuz tesisleri ayrıştırıldı, TEKEL, 3 parçaya bölünüp özelleştirmeye çıkarıldı. TEKEL’in paha biçilmez markalarını alanlar allayıp pullayıp başkasına sattı. O başkası da başkasına sattı. Halkın malı üzerinden şirketler ballı kazanç sağlarken kaybeden halk, tütün üreten çiftçiler ve TEKEL işçileri oldu.

TEKEL’in alkollü içkiler bölümü, 16 alkollü içki işletmesi, stokları ve tüm varlıklarıyla 2004 yılında 292 milyon dolara Nurol-Limak-Özaltın grubuna satıldı. Bu şirket, firmanın ismini MEY İçki ismiyle değiştirip 2 yıl sonra 950 milyon dolara Texas Pacific Group’a sattı. Özelleştirme ihalesine bir TEKEL parası yatıran ilk şirket bu satıştan 3.2 TEKEL parası kazandı. Texas Pacific de bu şirketi 5 yıl işletip 2011’de İngiliz Diageo şirketine 2.1 milyar dolara sattı. İktidar 1 TEKEL’i babalar gibi satarken alıp satan şirketler 7.2 TEKEL parası kazandı.

TEKEL Sigara da 2008’de 1 milyar 710 milyon dolara İngiliz British American Tobacco’ya satıldı. Böylece toplamda 6 büyük ve modern fabrika, 110 yaprak tütün işletmesi, 84 pazarlama müdürlüğü, 19 alkollü içki üreten tesis, 10 tuz işletmesi, 1 kibrit fabrikası, 1 ambalaj fabrikası ve 1 viskoz fabrikası kamunun elinden çıktı.

Çadırda 78 gün eylem

TEKEL’in fabrikalarının tamamına yakını kapatılıp gayrimenkulleri ranta dönüştürüldü. TEKEL’de çalışan 12 bin kamu işçisi ise kapı dışarı edildi. Sendikalı olan işçiler haklarını aramak için Ankara’da Kızılay meydanına onlarca çadır kurdu. Ancak bu direniş de işçileri mutlu sona ulaştırmaya yetmedi.

Adana TEKEL fabrikası yerine AVM yapıldı.

TEKEL özelleşti çiftçiler göçtü

TEKEL sigara özelleştirilince hemen bir yıl sonra kapatılmayacağına ilişkin sözler verilmesine rağmen Adana, Samsun (Ballıca), Bitlis, İstanbul, Malatya ve Tokat fabrikaları kapatıldı.Tütün üreten çiftçiler, işçiler bir anda işsiz kaldı. TEKEL’in fabrikaları da kapanınca ekonomik ve sosyal hayat çöktü. İşsiz kalan üretici çiftçiler ve işçiler çareyi büyük şehirlere göç etmekte buldu. Özellikle Samsun, Bitlis, Malatya ve Tokat illeri bu özelleştirmeden ağır yara aldı.