Siz oy ve para için affettiniz deprem affetmedi

Kahramanmaraş merkezli büyük deprem, son yıllarda birbiri ardına çıkarılan imar aflarının tehlike boyutunu bir kez daha ortaya çıkardı. Beton ve imar rantına büyük önem veren AKP iktidarı döneminde irili ufaklı 8 imar affı çıkarıldı. Bu aflarla vatandaştan milyarlarca lira para toplanıp hem kasa dolduruldu hem de seçimlerde oy alındı. Ancak affedilen kaçak yapılar çürük mü, sağlam mı diye bakan olmadı. Vatandaşın beyanı esas kabul edildi. İktidar
oy ve para için on binlerce yapıyı affetti, ancak deprem affetmedi. Deprem, 10 ildeki çürük yapıların af belgesi var mı, yok mu diye bakmadan yıktı geçti. Uzmanlar, başta iktidarın affettiği binalar olmak üzere şüphe duyulan tüm binaların kontrolden geçirilmesi gerektiği konusunda vatandaşı ve yetkilileri uyarıyor.

BÜYÜK AF 2018 YILINDA

2002 yılından 2018 yılına kadar getirilen af yasaları genelde küçük çaplı düzenlemeler içerirken 2018’de kritik Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde tarihin en büyük imar affına imza atıldı. 31 Aralık 2017 ve öncesinde yapılan tüm kaçak binalar, kişilerin beyanı esas alınarak affa uğradı. Böylece örneğin iki kat izni olan binasına 2 de kaçak kat çıkana, parası alınıp imar izni verildi. 10 milyona yakın başvurunun alındığı af sayesinde 26 milyar lira para toplandı. Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Kurucu Başkanı Tekin Saraçoğlu, SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamada, imar affıyla çıkılan kaçak katlarla çürük binaların çok büyük risk oluşturduğu uyarısında bulundu. Saraçoğlu, şunları söyledi: “Devletin birinci görevi vatandaşının yaşam hakkını korumaktır. Yasada ‘mal sahibinin sorumluluğundadır’ demek devleti kurtarmaz. Çünkü Anayasa’ya göre devlet vatandaşın can ve mal güvenliğini korumakla yükümlü. Aslında imar affıyla milyonlarca kaçak bina tespit edilmişti. Vatandaş kaçak yapısını adeta itiraf ve ihbar etmişti. Yapı kayıt belgesi verilmeden önce, bu binalara ilişkin teknik inceleme, mühendislik hizmeti verilmeliydi. Güvenli raporu alındıktan ya da güçlendirme gerekiyorsa bu işlem yapıldıktan sonra imar barışına izin verilmeliydi. Bunlar olmadığı için o binalar büyük tehlike taşıyor.”

‘Kontrol ettirin’

İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu, genel yapı stokunun teknik dayanıklılığı ölçülmeden uygulanan imar affını doğru bulmadıklarını Meclis’te yasa çıkmadan ifade ettiklerini söyledi. Binasına kaçak kat çıkan vatandaşın da rant yerine insan hayatını önceliğe alması gerektiğini ifade eden Tellioğlu, “Çürük olup olmadığı bilinmeyen binaya imar izni verilmesi yanlış evet. Ama vatandaş da kaçak kat çıktığı yerlerin yıkılma riskinin olduğunu bilip kontrol ettirecek. Bütün vatandaşlara şüphe taşıdıkları binalarını kontrol ettirmelerini öneriyorum” dedi.

300 bin müteahhit yok olup gitti

Türkiye’de 400 bin civarında müteahhit olduğu, buna karşılık örneğin Almanya’da 3 bin 500, tüm Avrupa’da 25 bin müteahhidin iş yaptığı ifade edilmişti. İMKON Başkanı Tahir Tellioğlu, 2019 yılında müteahhitliğe sınırlama getiren yasanın çıkması sayesinde müteahhit sayısının 400 binlerden bir anda 100 binlere düştüğünü, şartları uygun olmayan 300 bin civarında müteahhidin sektörden çıkmak zorunda kaldığını söyledi. Artık önüne gelenin müteahhitlik yapamadığını belirten Tellioğlu, Avrupa’da müteahhit sayısının çok az olmasının normal olduğuna da işaret ederken, “Avrupa yapılaşmayı 50 yıl önce bitirmiş. Nüfus yaşlı, yeni konut ihtiyacı son derece düşük. Bizde genç nüfus yüksek ve yenilenmesi gereken en az 5 milyon çürük yapı stokumuz var” dedi.