Vatandaş da şirketler de borca battı

Hanehalkı 1.1 trilyon lirayı aşan, milli gelirin yüzde 14.6’sı kadar borç yükünü taşırken, şirketlerin 5.3 trilyon liralık iç ve dış borçlarının milli gelire oranı yüzde 67.7’ye ulaştı. Şirketlere kur şokundan kaynaklı 1.3 milyar lira ek yük bindi.

Merkez Bankası’nın 6 ayda bir yayımladığı Finansal İstikrar Raporu’nda yer alan veriler hem şirketlerin hem vatandaşın borç yükünün katlanarak büyüdüğünü gösterdi.  Hanehalkı borcu Mart 2022 itibarıyla 6 aylık (yıllıklandırılmış) yüzde 25.1 büyüme ile 1 trilyon 137,8 milyar liraya ulaşırken, reel sektör borcu yüzde 107.5 artışla 5 trilyon 343,2 milyar liraya çıktı.

1.3 TRİLYONLUK KUR ŞOKU

Hanehalkı gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 14.6’sı kadar borç yükünü taşırken, şirketlerin, gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 67.7’si kadar yurtiçi ve yurtdışı kredi borçları bulunuyor. Reel sektörün finansal borçlarına ilişkin Ağustos 2021 – Şubat 2022 tarihleri arasındaki 6 aylık değişimi raporlayan Merkez Bankası, 2021 yılı son çeyreğinde gerçekleşen kur artışının borç yüküne etkisini de gösteriyor. Raporda, Merkez Bankası’nın Eylül 2021’den itibaren politika faizinde 500 puan indirime gitmesiyle ortaya çıkan kur şokunun şirketlere 1.3 trilyon lira ek borç yükü yarattığı hesaplanıyor.

6 AYDA DENGELER ŞAŞTI

Verilere göre söz konusu 6 ayda yurtdışı krediler 104.5 milyar dolardan 104.1 milyar dolara geriledi ancak döviz kurunda yaşanan yükseliş borcun 868 milyar liradan 1.4 trilyon liraya çıkmasına yol açtı. Yurtiçi kredilerin ise 1 trilyon lira artışla 3.7 trilyon liraya yükselişinde, 697 milyar liralık yabancı para kredi tutarındaki artış etkili oldu. Şirketlerin yurtiçi yabancı para kredi miktarı 7.5 milyar dolar düşüşle 137.5 milyar dolara gerilerken, borcun TL karşılığı 1.2 trilyon liradan 1.9 trilyon liraya çıktı.

Taşıtta frene bastık konuttan vazgeçmedik

Mart 2022 itibarıyla 1.137 trilyon liraya çıkan hanehalkı borcunun 6 aylık yıllıklandırılmış büyüme oranı yüzde 25.1 oldu. Borçların artışında kredi kartları başrolü oynadı. Kredi kartı borç stoku yüzde 54.3 artışla 240.7 milyar lira, konut kredileri yüzde 19 artışla 338.3 milyar liraya çıktı. Taşıt kedilerinde ise yüzde 11.3 düşüş gözlendi, borç stoku 25.4 milyar liraya geriledi. İhtiyaç kredileri ise yüzde 20.5 artışla 500.5 milyar liraya ulaştı. Varlık yönetim şirketlerinin vatandaştan alacağı ise yüzde 15 artışla 32.9 milyar liraya çıktı.

Sorunlu kredi stoku 730 milyar liraya ulaştı

TCMB 2022 Mayıs Finansal İstikrar Raporu’nda bankaların yakın izlemedeki ve takipteki kredi alacaklarına da yer verildi. Raporda, yakın izlemedeki kredilerin toplam krediler içindeki payının Mart 2022 itibarıyla yüzde 10 olduğu belirtildi. Canlı kredilerin Mart 2022 itibarıyla 5 trilyon 666 milyar TL olduğu düşünüldüğünde, yakın izlemedeki kredilerin miktarı yaklaşık 567 milyar liraya ulaşmış oldu. Bu tutara 163 milyar liraya (yüzde 2.8) ulaşan tahsili gecikmiş alacaklar eklendiğinde sorunlu kredi hacminin 730 milyar liraya çıktığı hesaplandı.