Vatandaş damacana suyu bıraktı, kuyu suyundan içiyor

Bir yıl içinde 10-15 liradan 45-50 liraya kadar çıkan damacana su fiyatları, vatandaşı şebeke suyu ile kuyu suyuna itti.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Su Arıtmacıları Derneği Başkanı Gökhan Hiçkorkmaz, musluk suyunu içme suyuna çeviren arıtma cihazı satışlarının bir yıl içinde 3’e katlandığını, sektördeki satıcı firma sayısının da bir yılda 2 bin 800-3000 firmadan 4 binin üzerine çıktığını anlattı.

Sahil bölgelerinde yaşayan vatandaşların ise bu cihazları kuyu suyuna taktırdığını söyleyen Hiçkorkmaz, “Özellikle kıyı bölgelerde yaşayan ve arıtma cihazlarına yönelen vatandaşlar kuyu suyunu tercih etmeye başladı. Ambalajlı su fiyatlarındaki artıştan sonra kuyu suyuna yöneliş çok fazla arttı” diye konuştu.

YILDA 4 BİN 600 TL DAMACANA SUYA GİDİYOR

Hiçkorkmaz’ın aktardığına göre, bir arıtma cihazının fiyatı geçen yıldan bu yıla 1800 TL’den 3 bin 500 TL’ye kadar çıktı. Ancak dört kişilik bir ailenin haftada iki damacana su tükettiği düşünüldüğünde, yıllık masraf 3 bin 500 TL’yi buluyor. Bu tutar, ülke genelinde bilinen yaygın markalı bir damacana su alındığında ise ila 4 bin 500 TL’yi aşıyor.

Vatandaşın piyasadaki en ucuz damacana suyu alması halinde de bu tutar 2 bin 600 TL. Geçen yıl ise en ucuz damacana su üzerinden yapılan bu hesap 1040-1560 TL aralığında değişiyordu.

Bu yüzden vatandaşın arıtma cihazı alıp 7-8 sene kullanabilmesinin talepteki artışın ana nedeni olduğunu kaydeden Hiçkorkmaz, artan talep nedeniyle de büyük şirketlerin pazara girdiğini, pazarda olan ancak aktif olmayan büyük şirketlerin ise artık daha aktif bir pazarlama yaptığını ifade etti.

İPİN UCU KAÇTI: BOŞ BİR DAMACANA BİLE 80-90 TL

Sozcu.com.tr’ye konuşan İstanbul Gazoz Su Şerbet İmal Edenler ve Satanlar Esnaf Odası Başkanı Ahmet Turan Akkaya ise, geçen sene en ucuz damacana suyun 10 TL iken bu yıl 25 TL’ye çıktığını, en pahalısının ise 22 TL’den 45-50 TL’ye çıktığı bilgisini verdi.

Boş bir damacananın fiyatının bile bir yıl içinde 8-9 liradan 80-90 liraya yükseldiğini dile getiren Akkaya, “Fiyatı artmayan ne kaldı ki! İpin ucu kaçtı” diye konuştu.

2022 Nisan’da bir damacanaya 30 TL vermek istemeyen vatandaşlar, yanlarında getirdikleri damacanaları ve 5 litrelik şişeleri ormanlık alanların çevresindeki çeşmelerde doldurarak içme suyu olarak kullanmışlardı.

‘İÇME SUYU İÇİN FİYAT TARİFESİ ÇIKARILMALI’

Suyun, artan maliyetlerin yanı sıra herhangi bir fiyat tarifesi olmadan satılmasından dolayı da pahalı olabildiğinin altını çizen Akkaya, içme suyunun temel bir gıda maddesi olmasından dolayı ekmek gibi belli bir fiyat tarifesi belirlenmesini gerektiğini söyledi ve bu tarifenin oluşturulması için İstanbul Ticaret Odası’na (İTO) çağrıda bulundu.

Akkaya, belli bir fiyat tarifesi olmadığı için firmaların suyu kendi belirlediği fiyattan sattığını, tarife olması durumunda fiyatların daha makul bir seviyeye çekilebileceğine dikkat çekti.

ARITMA CİHAZI ALIYORSANIZ BU BELGELERİ SORUN

Öte yandan, arıtma cihazı daha ekonomik görünse de sağlığı tehdit eden yönleri de var.

Bunların biri, kayıtdışı satıcıların gerekli belgeler olmadan insan sağlığını tehdit eden ürünleri satıyor olması.

Gökhan Hiçkorkmaz, Hizmet Yeterlilik Belgesi, Marka Tescil Belgesi ve Satış Sonrası Hizmet Yeterlilik Belgesi olmayan satıcılardan alışveriş yapılmaması için uyarıyor:

“2023 itibarıyla kayıtlı 4 bini aşkın satıcı firma var ancak kayıtdışı olmayan firmalar da ne yazık ki satış yapıyor.

Firmanın teknik servis hizmet belgesi ve hizmet yeterlilik belgesi yok ama eve gelip montaj yapıyor. Vatandaş herhangi bir arıza ile karşılaştığında muhatap bulamıyor.

Vergi kaydı olmayan kimselerden, garanti belgesi, hizmet yeterlilik belgesi, marka tescil belgesi ve satış sonra hizmet yeterlilik belgesi sunamayan firmalardan alışveriş yapılmamalı.”

SU NEDEN PAHALI?

Peki su neden pahalı?

Plastikte ham madde fiyatlarındaki artış, günlük hayatı doğrudan etkiliyor. Klasik yarım litrelik bir pet şişe suyun maliyetinin yüzde 80’i pet şişe iken, yüzde 20’si su.

Bunun dışında firmaların, damacana su için belediye özel idarelerinden kiralama yapıp, Hazine’ye de bir bedel ödediğini anlatan Ahmet Turan Akkaya, maliyet kalemlerini şöyle sıraladı:

“Bir depoya konulan sular, fabrikaya dolum tesislerine geliyor. Daha sonra makine parkuru aşması var. Petlerin ham maddesi ve kapağı ithal. Boş bir damaca 80-90 TL ve bunlar patlayabiliyor. Daha sonra nakliyesi ve hamaliyesi var. Her bir aşama suyun fiyatını daha da artırıyor.”