Yağ hücrelerinin ‘obezite hafızası’ keşfedildi: ‘Tekrar kilo alımı sadece iradeye bağlı değil!’

Yeni bir araştırma, kilo verdikten sonra vücutta tekrar kilo alımına neden olan süreçlere ışık tutuyor. İsviçre merkezli ETH Zurich’ten araştırmacılar, yağ hücrelerinin geçmişteki obeziteyi ‘hatırladığı’ epigenetik değişiklikleri tespit etti. Bu durum, ‘yo-yo diyeti’ olarak bilinen sürekli kilo alıp verme döngüsünün arkasındaki bilimsel nedeni açıklayabilir.

Çoğu insan diyetle kilo verse bile, birkaç yıl içinde bu kiloları geri alıyor. Araştırmalara göre, genetik, çevresel faktörler ve sağlık geçmişi bu süreci etkiliyor. Ancak 18 Kasım’da Nature dergisinde yayımlanan bir çalışma, bu sürece bir başka boyut ekliyor: epigenetik değişiklikler. Bu kimyasal değişiklikler, yağ hücrelerinin geçmişteki kilo alımı sürecini hatırlamasını sağlıyor.

EPİGENETİK NEDİR?

Epigenetik, genlerin nasıl ifade edildiğini düzenleyen ve genetik materyalin işlevlerini değiştirebilen süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır. Bu süreçler, DNA’nın diziliminde herhangi bir değişiklik olmaksızın, genlerin nasıl çalıştığını etkileyen kimyasal modifikasyonları içerir. Başka bir deyişle, epigenetik, genetik kodun üzerine yazılmış bir “kontrol katmanı” gibidir.

DNA’mız hayatımız boyunca sabit kalsa da, epigenetik değişiklikler sayesinde vücut, DNA’yı farklı şekillerde okuyabiliyor. DNA’nın bazı bölümleri sıkıca paketlenirken, diğer bölümleri kimyasal etiketlerle kaplanıyor. Bu süreç, hücrelerin DNA’yı nasıl kullandığını ve işlevlerini etkiliyor.

OBEZİTENİN İZLERİ SİLİNMEDİ

Araştırmada, yüksek yağlı bir diyetle beslenen fareler daha sonra normal bir diyete geçirildi ve başlangıç kilolarına döndü. Ancak, yağ hücreleri incelendiğinde, kilo alımı sırasında oluşan epigenetik değişikliklerin hâlâ var olduğu görüldü. Metabolik açıdan bu fareler normal gibi görünse de, hücresel seviyede obezitenin izleri silinmemişti.

Araştırmacılar, aynı durumun insanlar için de geçerli olup olmadığını anlamak için bariatrik cerrahi geçiren bireylerden alınan hücreleri inceledi. ETH Zurich doktora öğrencisi ve çalışmanın yazarlarından Laura Hinte, bu hücrelerde de obezite sırasında oluşan epigenetik değişikliklerin kilo kaybına rağmen devam ettiğini belirtti.

‘SADECE İRADEYE BAĞLI DEĞİL’

Weill Cornell Medicine’den obezite uzmanı Dr. Katherine H. Saunders, bu araştırmanın önemli bir farkındalık yarattığını söylüyor. Saundars,  “Bu bulgular, kilo verme ve alma döngüsünün sadece iradeye bağlı olmadığını kanıtlıyor. Genetik ve epigenetik, bu sürecin büyük bir parçası.” dedi.

Bu bulgular, kilo verme sürecine yeni bir perspektif kazandırıyor ve obeziteyle mücadelede kişiselleştirilmiş tedavi yöntemlerinin önemini vurguluyor. Bilim insanları, epigenetik değişikliklerin etkilerini derinlemesine anlamanın, hem bireyler hem de toplumlar için büyük bir fark yaratacağına inanıyor.

YO-YO DİYETİNİN ZARARLARI

Yo-yo diyet olarak bilinen sürekli kilo alıp verme döngüsü, hem fiziksel hem de psikolojik olarak zararlı olabilir. Bu yeni çalışma, insanların neden bu döngüden kurtulmakta zorlandığını bilimsel bir temele oturtuyor.