Yapay zeka küresel ekonomiyi nasıl etkileyecek?

Hızla gelişen yapay zeka teknolojileri hayatımızda önemli bir yer edinirken OpenAI tarafından geliştirilen ve büyük bir dil modeli olan ChatGPT’nin de etkisiyle yapay zekanın fırsatları ve sebep olabileceği tehlikeler tartışılıyor.

Yapay zekanın işlevselliği ve oluşturabileceği risklere karşı pek çok farklı görüş bulunurken pek çok ekonomist ve kuruluş da yapay zekanın küresel ekonomide oluşturabileceği olumlu ve olumsuz etkileri değerlendiriyor.

Yapay zekanın küresel ekonomik etkileri üzerindeki görüşler işgücü piyasasında yaşanabilecek değişikliklere odaklanmış olsa da gelir eşitsizliğinde yaşanabilecek artış da gündemde. Diğer bir yandan yapay zekanın küresel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) için olumlu etkileri olacağı düşünülüyor.

CHATGPT KÜRESEL GSYH’E KATKI SAĞLAYACAK

Yapay zekanın ekonomik etkileri üzerindeki soru işaretleri devam ederken ABD’li banka Goldman Sachs ekonomistleri ve Londra merkezli uluslararası danışmanlık şirketi PricewaterhouseCoopers (PwC), yapay zekanın küresel ekonomiye katkısı olacağı görüşünde.

Goldman Sachs ekonomistlerine göre, yapay zeka 10 yıl içerisinde GYSİH’yi yıllık yüzde 7 oranında artırabilir. PwC tarafından yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre ise yapay zekanın 2030 yılına kadar küresel GSYH’i yüzde 14’e kadar artırması bekleniyor

PwC, yapay zekanın 2030’da küresel ekonomiye 15,7 trilyon dolar katkıda bulunmasını bekliyor. Rapora göre yapay zekadan en büyük ekonomik kazancı GSYH’de yüzde 26 büyümeyle Çin sağlarken onu yüzde 14,5 büyüme ile Kuzey Amerika takip edecek.

YAPAY ZEKA İŞSİZ BIRACAK MI?

Yapay zekanın pek çok meslek dalında işsizliğe sebep olacağına dair ortak bir görüş hakim. En çok beyaz yakalı grubun bu durumdan etkileneceği tahmin edilirken Goldman Sachs tüm işlerin dörtte birinin tamamen yapay zeka tarafından yapılacağını tahmin ediyor.

Diğer bir yandan birçok işgücü uzmanı ise ChatGPT ve diğer yapay zeka teknolojilerinin işsizliği artıracağına dair endişelerin abartılı olduğunu düşünüyor. Bu görüşte olan uzmanlar, devrim niteliğindeki teknolojik gelişmelerle yapay zekanın işsiz bırakma ihtimali olduğunu düşünse de yapay zekanın mevcut birçok işi geliştirebileceği ve yeni işler yaratılmasını teşvik edebileceğini ifade ediyor.

İngiliz Guardian gazetesinde yer alan habere göre, Harvard’da çalışma ekonomisti olan Lawrence Katz ChatGPT’ye yönelik yaptığı açıklamalarda “Yapay zeka, geçmiş tüm teknolojilerde olduğu gibi birçok mevcut işi ortadan kaldıracak” derken yapay zekanın gelir eşitsizliği üzerinde yaratacağı etkilerden korktuğunu ifade etti.

GELİR EŞİTSİZLİĞİNDE YAPAY ZEKA TEHLİKESİ

Katz, yapay zekanın beklendiği gibi büyük bir üretkenlik sağlaması durumunda büyük sorunun bu kazanımları kimin nasıl paylaşacağı olduğunu ifade etti.

Yapay zekanın şirketlerde üretkenliği artırması durumunda işçilerin pastadan daha küçük pay alsalar bile daha yüksek gelir elde edebileceklerine değinen Katz, mevcut durum göz önüne alındığında kazanımlardan işçilerin de faydalanmasının zor olduğunu ifade etti. Katz, “Bu süreçte işçiler ve temsilcileri için daha güçlü söz sahibi olmak, bu değişikliklere uyum sağlamak için önemli bir unsur” dedi.

Ontario’daki Waterloo Üniversitesi’nde görev yapan ekonomist Joel Blit de CBC News’le röportajında, “İş kaybının gerçek olduğunu düşünüyorum, ancak doğruyu söylemek gerekirse, beni en çok endişelendiren iş kaybı değil, bunun eşitsizlik üzerindeki olası etkisi” dedi.