Yatırımcı hukukun üstünlüğüne bakıyor

Türkiye, yabancı yatırımcıların ilk baktıkları faktörlerden biri olan hukukun üstünlüğü endeksinde sınıfta kalmış durumda. Endekste Sudan ve Zambiya’nın da gerisindeyiz.

Hazine Bakanı Nureddin Nebati, yabancı yatırımcıları Türkiye’ye çekebilmek için “Bir problem mi yaşadınız, rahat olun. Bürokrasiyi alaşağı ederiz, mevzuatı da değiştiririz” ifadelerini kullandı ancak yatırımcılar bir ülkede bürokrasiyi aşabilmeye değil, önce “hukukun üstünlüğü”ne bakıyor. Türkiye ise global Hukukun Üstünlüğü Ligi’nde en hızlı gerileyen ülkelerden biri olarak dikkat çekiyor. 139 ülke içinde endeksin ilk hazırlandığı tarih olan 2015’te 80’inci olan Türkiye 2021 sıralamasında 117’nci sıraya kadar gerilemiş durumda. Türkiye genel sıralamada Sudan, Togo, Zambiya gibi ülkelerin gerisinde.

BASKI YOĞUN

World Justice Project tarafından hazırlanan endekste Türkiye’nin notunun bu kadar düşük olmasında birinci faktör, ‘hükümet güçlerin baskısı’ notumuz. İktidarın ve onun yetkilendirdiklerinin güçlerinin yasalarla sınırlı olup olmadığını ölçen bu kategoride alınan not, aynı zamanda bağımsız bir basının iktidar üzerinde sorgulayıcı bir yapıya sahip olup olmadığını da ortaya koyuyor. Endeks detayında Türkiye bu sıralamada 139 ülke içinde 134’üncü sırada, yani son 5’te yer alıyor.

TEMEL HAKLAR ZAYIF

Hukukun üstünlüğü karnemizde en kırık ikinci not ise temel haklar. Burada da Türkiye son 10 ülke arasında; 133’üncü sırada. Türkiye, coğrafi bölgelere göre kategorize edilen endekste, Doğu Avrupa ve Orta Asya grubunda bulunan 13 ülke arasında ise Rusya’nın da gerisinde, sonuncu sırada yer aldı.

Sudan, Kongo Cumhuriyeti ve İran ile aynı notu alabildik

■ Hukukun üstünlüğünde ilk 10’da Danimarka, Norveç, Finlandiya, İsveç, Almanya, Hollanda, Yeni Zelanda, Lüksemburg, Avusturya ve İrlanda bulunuyor. Bu ülkeler IMF’nin son raporuna göre dünyada en çok doğrudan yabancı yatırım alan ülkeler listesinde ön sıralarda yer alıyor.

■ Hukukun Üstünlüğü Ligi’nde Türkiye ile aynı endeks notunu alan ülkeler şöyle: Sudan, Kongo Cumhuriyeti ve İran.

■ Türkiye’nin endekste ortalamanın üzerindeki tek notu, 0.70 ile düzen ve güvenlik. Bu kategoride Türkiye 83’üncü sırada yer alıyor.

■ Ancak ceza adaleti kategorisinde Türkiye 0.36 ile en düşük notlardan birine sahip.

■ Yönetimdeki yozlaşmayı ve rüşveti ölçen kategoride ise 69’uncu sıraya gerileyen Türkiye’nin endeks notu 0.46.